Maggie Keswick Jencks kreeg in 1993 te horen dat ze niet lang meer zou leven als gevolg van teruggekeerde en uitgezaaide borstkanker. Eenmaal een klein beetje bekomen van de ergste schrik realiseerde zij zich hoe fijn het zou zijn als er een plek bestond waar kankerpatienten en hun dierbaren zich welkom zouden voelen en tot zichzelf kunnen komen.
Het zou in de ogen van Maggie een plek moeten zijn voor informatie over voeding en beweging en waar ontspanningstherapieën gevolgd kunnen worden en psycho-sociale ondersteuning voorhanden is.
De kostbare tijd die zij nog over had ging zij gebruiken, om samen met haar man Charles en haar behandelend arts en verpleegkundigen, haar droom te verwezenlijken. Maggie Keswick-Jencks overleed in 1995, een jaar later opende het eerste Maggie’s Centre, op het terrein van het Western General ziekenhuis in Edinburgh. haar deuren.
Architectuur van de hoop
Maggie’s Centra geven mensen die te horen hebben gekregen dat ze kanker hebben tools om verder te gaan met hun leven. En ook om kwaliteit aan dat leven te geven. De centra bevinden zich allemaal op het terrein van ziekenhuizen waar de patiënten hun medische zorg krijgen en vormen daarop een aanvulling. Persoonlijke aandacht, informatie, ondersteuning bij zelfregie en ontmoeting staan voorop.
De mensen achter Maggie’s zijn er van overtuigd dat plaats en ruimte een belangrijke invloed hebben op hoe mensen zich voelen. Ze willen zorgvuldig ontworpen, lichte en vrolijke gebouwen waar mensen zich welkom en thuis voelen. Gebouwen die de verbeelding prikkelen en maken dat patiénten zich levend voelen.
Biophilic Design
Elk centrum is een unieke combinatie van fysieke en sociale belevingswaarden. In de woorden van Charles Jencks belichamen ze ‘een architectuur van hoop’. Bij het ontwerpen van een Maggie’s Centrum is beleving een belangrijke randvoorwaarde die de architecten meekrijgen.
Voor elk centrum wordt een andere architect aangetrokken, uit Engeland maar ook ver daarbuiten. Zo ontwierp Rem Koolhaas het centrum in Glasgow. Elk centrum heeft daarom een geheel eigen signatuur, maar ze zijn allemaal inspirerende voorbeelden van ‘biophilic design’.
Groene en helende omgeving
Maggie en haar man waren beiden actief in de (landschaps)architectuur (Gardens of Cosmic Speculations) en ervan overtuigd dat een natuurlijke omgeving positieve effecten heeft op het welzijn van mensen. Daarom is elk centrum omringd door groen en hebben de ruimtes uitzicht op dat groen.
Voor het ontwerp van de nieuwste centra werden landschapsarchitecten aangetrokken. De tuinen vormen bewust een overgang van de klinische ziekenhuisomgeving naar de huiselijke warmte van het centrum. Voor patiënten, familie en medewerkers zijn ze een plek om te ontspannen en tot jezelf te komen. Bezoekers van de centra kunnen als ze dat willen zelfs meewerken in de tuinen.
Uit een onderzoek bij vier van de centra bleek dat de tuinen gewaardeerd worden door medewerkers en patiënten maar nog duidelijker benut zouden kunnen worden in het kader van het zorgproces. Maggie’s is van plan voor een aantal centra tuintherapeuten aan te trekken als aanvulling op hun sociaal-emotionele ondersteuningsprogramma. Dan wordt de groene omgeving expliciet ondersteunend aan het helingsproces.
Aansprekend en groeiend zorgconcept
Het concept van de Maggie’s Centra spreekt aan. Er blijkt een behoefte aan een bredere, meer holistische benadering van zorg. Behoefte aan een omgeving die mensen helpt helen ook al zijn ze ernstig – en soms ongeneeslijk – ziek. Drijvende kracht achter aanvragen voor nieuwe centra zijn vaak oncologisch artsen en verpleegkundigen die de meerwaarde van de ontmoetingsplekken zien. Architecten, landschapsontwerpers en kunstenaars geven hun medewerking graag en soms zelfs belangeloos. Patiënten en hun families waarderen de informele, warme en deskundige atmosfeer in de centra.
Op allerlei wijze worden fondsen geworven door individuen, organisaties en bedrijven. Elk jaar bezoeken gemiddeld 146.000 mensen de centra, waaronder 16.000 mensen die voor het eerst geconfronteerd worden met de diagnose kanker. Inmiddels zijn er 18 centra binnen Engeland en Schotland. Onlangs is er een centrum in Hong Kong geopend en Barcelona volgt binnenkort.
Maggie’s is een inspiratiebron voor een ontwikkeling naar een meer mensgerichte zorg in een helende, groene omgeving. Wellicht ook voor Nederland. Onder meer vanuit het UMC Groningen is belangstelling getoond voor dit concept.
Bekijk hier de video: MAGGIE’S CENTRE LONDON BY DAN PEARSON STUDIO (FLORATUBE)
Bron: IntoGreen ( VHG, VGB en het Productschap Tuinbouw)
Tagged: Biophilia, Biophilic Design, Dan Pearson, De helende tuin, Erik de Jong, Glasgow, Helende omgeving, Londen, Maggie's Centre, Rem Koolhaas
