Harry Pierik; “Het Broerenkerkplein, een oase in de binnenstad van Zwolle”

Tientallen jaren diende het Broerenkerkplein te Zwolle als parkeerplaats tot het in 2003 op de schop ging en volgens ontwerp van landschapsarchitect Peter van Saane opnieuw werd ingericht. Aan mij de uitdaging om voor deze historische plek passende beplanting te bedenken.

Over het plein uitgespreid liggen in het verlengde van de Librije drie plantvakken: twee rechthoeken in het hoger gelegen plateau, en als je voorbij de wijwaterbak de trap afdaalt, een groot vierkant vak rondom de smalbladige es, Fraxinus angustifolia.

Zicht vanaf het grote perk, onder de smalbladige es, op de wijndragerstoren (L), een deel van de stadsmuur en de Librije (R). Met Viburnum plicatum ‘Watanabe’ en Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ omringd door bes dragende Gelderse roos, Viburnum opulus ‘Compactum’, daaronder en daarvoor Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’ en het sprankelende, bonte blad van Hosta ‘Francee’.

Parallel aan de borders lopen beukenheggetjes, die worden geknipt in de vorm van de ezelsruggen op de muurtjes die het plateau insluiten. Daarachter, op het plateau, richting winkels, doorkruisen statige klinkerpaden, in de lente met krokussen besprenkelde grasvelden, onder hoge, sfeerbepalende linden.

Alchemilla mollis, Hosta ‘Francee’ (L) voor de wijwaterbak afkomstig uit de, in de jaren zestig gesloopte, neogotische Sint Michaels kerk. Rechts de muurtjes die het plateau insluiten. Met aan de bovenkant van die muurtjes de ezelsrug, een constructie waarbij de stenen in een hoek van 45 graden worden gemetseld. Deze gemetselde ezelsrug dankt haar naam aan de vorm van het juk op de rug van een ezel.

De bloemborders zijn zodanig ingericht dat de planten per seizoen veranderen in wisselwerking met hun omgeving. ’s Zomers vormen frisse bloemen in allerlei tinten wit een uitbundig contrast met de omringende muren terwijl diezelfde, dan inmiddels ingedroogde schermen, bollen en pluimen in de winter rijmen op de oude bakstenen van de Wijndragerstoren, de stadsmuur en de Librije.

Middelste perk op het plateau van het Broerenkerkplein met verschillende witte hortensia’s, Alchemilla mollis, Hosta ‘Francee’ en Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’. Begin juli voert Hydrangea ‘Annabelle’ de boventoon. In augustus doemen hiertussen de pluimen van Hydrangea paniculata ‘Lime Light’ op.

Ik heb hier gekozen voor een bijzondere combinatie, sterke, niet zeldzame planten die goed in de omgeving passen en er ook iets aan toevoegen. Diverse soorten Hydrangea en enkele Viburnums vormen de ruggengraat van elk plantvak. Hydrangea arborescens ‘Annabelle’, met haar indrukwekkende bollen bloeit van het late voorjaar tot ver in oktober en soms zelfs met wat kleinere bloemen tot in december.

De bloemtuilen beginnen fris groenwit, zijn in hoogzomer oplichtend helderwit, in de nazomer bleekgroen, zeegroen en verkleuren in de herfst, richting winter, langzaam bruiner en bruiner. Haar bloemknoppen bevriezen nooit want ze ontwikkelen zich op het hout dat in de lente ontstaat.

Ter afwisseling Hydrangea arborescens, deze oermoeder van H. ‘Annabelle’ heeft slechts enkele lokbloemen.

De ‘Annabelles’ worden afgewisseld door hun subtiel bloeiende oermoeder, Hydrangea arborescens, met haar schermen van Brussels kant en hier en daar een lokbloem. Ongeveer een maand later doemen de volle, dan verse, helderwitte pluimen van Hydrangea paniculata ‘Lime Light’ tussen deze bloembedden op.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA

Viburnum opulus ‘Compactum’, deze langzaam groeiende Gelderse roos bloeit begin mei al met een bloeiwijze die lijkt op die van hortensia’s.

Al in mei bloeit Viburnum opulus ‘Compactum’ als heraut van de schermbloem dragende hortensia’s, die pas ruim een maand later zullen verschijnen. Deze gedrongen sneeuwballen leunen als steunberen tegen de hortensiabedden aan. Viburnum opulus ‘Compactum’ is een rijke bloeier die vanaf eind juli, begin augustus meestal volhangt met glimmende, helderrode bessen die er heel aantrekkelijk uitzien, maar galbitter smaken, waardoor de meeste vogels ze niet lekker vinden.

Op zich een heel prettige eigenschap, tevens de reden waarom ze hier zijn toegepast want daardoor kunnen we de hele winter, vaak tot ver in de lente genieten van deze vrolijke, vuurrode accenten tussen de takken. Bovendien rijmt de kleur van de bessen op de roodbruine luikjes van de Librije.

OLYMPUS DIGITAL CAMERA — De bessen van de Gelderse roos, Viburnum opulus ‘Compactum’, bitter als gal en vooral daardoor blijven ze praktisch de hele winter onaangetast aan de struiken hangen

In de nazomer kleuren de meeste Annabellebloemen bleekgroen, terwijl Hydrangea paniculata ‘Lime Light’ er helderwit doorheen begint te bloeien.

Massaal is de aanplant van Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’, de bekende witbonte, wintergroene kardinaalsmuts die in het midden van de borders, dwars door de hortensia’s tot bijna een meter hoog mag worden. De diepe, zomerse schaduw van al die hortensiabladeren deert hen niet; iedere herfst komen de kardinaalsmutsblaadjes fris te voorschijn om gedurende de winter hun visuele rol op te eisen.

Eind mei: Hydrangea arborescens ‘Annabelle’ (L) in knop met daarnaast de uitgebloeide Gelderse roos Viburnum opulus ‘Compactum’ (R). Meer op de voorgrond groeien de witbonte, wintergroene kardinaalsmuts Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’, Hosta ‘Francee’ (L) en Alchemilla mollis (R).

Tussen deze wintergroene bodembedekker staan enkele bladverliezende vaste planten, waaronder de hartlelie, Hosta fortunei ‘Francee’ die haar hartvormige, donker olijfgroene bladeren met brede helderwitte zomen in het voorjaar ontvouwt en in juni op haar mooist is. Het sprankelende bonte blad van deze cultuurvariëteit is bestand tegen felle zon. Een andere vaste plant die zich – tot op zekere hoogte – tussen de hosta ’s uit mag zaaien, is de vrouwenmantel, Alchemilla mollis.