De bekende tuinier en tuinontwerper Ton ter Linden heeft zijn bekendheid vooral te danken aan zijn hoge en overweldigende borders. De borders met hun natuurlijke uitstraling en subtiele overgangen in kleur hadden een betoverend effect op velen.
In Ton’s tuinen in het Drentse Ruinen kregen zijn borders voor het eerst vorm. Jaarlijks werden deze tuinen dan ook door vele duizenden tuinliefhebbers bezocht. De inspiratie voor zijn borders deed hij tijdens zijn jonge jaren op in het Amstelveense Jac. P. Thijssepark. Toen hij jaren later de gelegenheid kreeg om samen met Anne van Dalen een boerderij met meer dan een hectare grond te kopen begon Ton zijn droom te verwezenlijken.
Na vele jaren van experimenteren en vooral toen Ton grassen in zijn borders begon te plaatsen werden de borders zoals hij het al jaren in gedachten had. De borders kregen, mede door het gebruik van grassen, een natuurlijke uitstraling. De wijze van het beplanten van deze borders maakten van Ton een internationale bekendheid als één van pijlers van een nieuwe tuinstijl die de naam Dutch Wave kreeg.
Een border á la Ton.
De natuurlijkheid van de borders moeten we niet vergelijken met wildheid. Een weldoordacht ontwerp van de compositie ligt hieraan ten grondslag. De borders van Ton zijn vol en overweldigend, ze laten geen stukje zwarte grond meer zien. Denk vooral niet dat je hetzelfde effect bereikt door veel planten dicht bij elkaar te plaatsen. Bedenk ook dat de meeste borders meedere seizoenen (of jaren) nodig hebben om tot hun uiteindelijke hoogtepunt te komen. Er komt bij dit soort borders iets meer kijken, maar laat u niet afschrikken!
Een gedeelte van Ton’s tuin in De Veenhoop. Foto: Arjan Boekel tuintuin.nl
Bij het maken van een beplantingsplan in Ton’s stijl is het zeker niet de bedoeling om zijn borders te kopiëren. Een goed ontwerp is gebaseerd op uw eigen individualiteit. Met andere woorden: U kunt de spelregels van Ton ter Linden toepassen maar geef er vooral uw eigen draai aan. Laat U inspireren door uw favoriete planten, kleur en sfeer. Bekijk vervolgens of deze voldoen aan deze stijl.
Ton ter Linden maakt in zijn borders gebruik van vaste planten, grassen, rijkbloeiende éénjarige planten en bloembollen.
Licht speelt een belangrijke rol.
Ton’s borders hebben een bepaalde dichtheid en transparantie. Deze transparantie zorgt ervoor dat zijn borders een natuurlijke uitstraling hebben. Licht is een belangrijke factor, licht moet zichtbaar zijn en is van essentieel belang. Deze transparantie wordt bereikt door veel planten te gebruiken met een rechtopgaande groeiwijze en een fijne structuur. Let er bij uw plantkeuze ook op dat u niet al te dominante en snel uitzaaiende planten gebruikt. Deze dominante planten kunnen snel gaan overheersen in de border. Borders hebben zeker enkele seizoenen nodig voordat het eindresultaat is bereikt. Wees vooral ook niet bang om te experimenteren. De borders van Ton zijn het resultaat van jarenlang geduld, uitproberen en van mislukkingen leren.
De bloeitijd.
De borders van Ton zijn een waar spektakel van bloeiende planten. Bij zijn plantkeuze houdt hij er bewust rekening mee dat de meeste planten bloeien in dezelfde periode. Het gevolg is een uitbarsting van bloei die een waar feest in uw tuin geeft in een periode van ongeveer 6 á 7 weken. Daarna is de border dus voornamelijk groen. Als u een kleine tuin heeft kunt u dus beter planten kiezen met verschillende periodes van bloei zodat u vanaf het voorjaar tot aan de eerste vorst van bloei kunt genieten. In een grote tuin is dit op te lossen door er enkele planten met een late bloeiperiode tussen te plaatsen of elders in de tuin borders met een andere bloeiperiode te maken.
De hoogte en groeiwijze.
Ton vindt een border die geleidelijk van laag naar hoog is opgebouwd maar saai. Hij maakt op een bijna speelse wijze gebruik van de hoogte van planten. Vaak maakt hij gebruik van hoge planten vooraan in de border. Hij maakt daarbij gebruik van planten met een doorzichtige structuur of een ragfijne bloeiwijze. Dit zijn bijvoorbeeld grassen, Thalictrum of planten met een aarvormige bloei. Het spelen met de hoogte zoals Ton dat doet dwingt u tegen een beplanting op te zien. Het moet een overweldigende ervaring zijn waarbij u als het ware wordt opgenomen in een overvloed van schoonheid.
‘Borders moeten u overspoelen en meenemen als de hoge golven van een opspattende branding’.
In de meeste catalogi van plantenkwekers kunt u informatie vinden over de hoogte van een bepaalde plant, over de groeiwijze van planten staat vaak niets vermeld. Voor de groeiwijze kunt u beter een goed plantenboek (bijvoorbeeld van Rob of Modeste Herwig) raadplegen. De borders van Ton bestaan uit een overvloed aan verticale lijnen, let hier dus goed op bij uw plantkeuze. Dit zijn vaak polvormige planten.
Het aantal planten dat u gaat verwerken in uw ontwerp hangt af van de grote van de plant in volle wasdom en de oppervlakte van een bepaald kleurvak. Wanneer u zover bent dat u ontwerp op papier staat neem deze dan mee naar een goede kweker, hij kan u advies geven over de plantdichtheid en hoeveel planten u hiervoor nodig heeft.
De vorm van de bloem en textuur van het blad.
Hoe kleiner de bloem, hoe meer de kleur uiteenvalt en zich via kleurvlekken, kleurspatten en kleurnevels tussen de andere planten mengt. Dit kan goed van pas komen om een kleur langzaam te laten overlopen naar een andere kleur. Grote open bloemen of bloemschermen geven een onmisbaar horizontaal effect aan de compositie. Afwisseling in bloemvormen maken de border interessant en geven aantrekkingskracht. Afwisseling van bladvorm is ook essentieel, ook de kleur van het blad is belangrijk. De textuur van het blad en de wijze van uitgroei (zaaddozen) zijn vooral belangrijk als de bloeiperiode voorbij is, zij geven dan afwisseling en structuur aan de border. De verticale lijnen in Ton’s borders kunnen vervagen bij het gebruik van planten met een te fors blad. De meeste Dahlia-soorten zijn daarom ook moeilijk in te passen in een border á la Ton. Een uitzondering is Dahlia ‘Bishop of Llandaff’.
Enkele belangrijke punten om een border te maken in Ton ter Linden-stijl:
- Gebruik veel verticale lijnen door planten te kiezen met een rechtopgaande groeiwijze.
- Zorg voor transparantie door planten te kiezen met een fijne structuur.
- Afwisseling van bloem en bladvorm is essentieel.
- Wees niet bang om te experimenteren en fouten te maken.
- Laat u door een goede kweker informeren over de plantdichtheid.
- Kijk ook goed hoe een plant er na de bloei uitziet, denk daarbij bijv. aan de vorming van zaaddozen.
- Speel met de hoogte van planten. Durf aan de voorzijde in de border hoge (transparante) planten te plaatsen.
- Een border á la Ton komt het beste tot zijn recht op een groter oppervlak.
Een voorbeeld: De Voorjaarsborder.
`Plantenlijst voorjaarsborder
- 1- Stipa gigantea Vedergras 200 cm bloei 7-8 aantal: 2
- 2- Helictotrichon sempervirens Sierhaver 150 cm bloei 5-6 aantal 6
- 3- Papaver orientale ‘Rembrandt’ Donkerrood 85 cm bloei: 7-7 aantal:6
- 4- Papaver orientale ‘Helen Elisabeth’ Zalmroze 80 cm bloei: 5-7 aantal: 4
- 5- Papaver orientale ‘Indian Chief’ mahoniekleur 80 cm bloei: 5-7 aantal: 3
- 6- Papaver orientale ‘Mrs. Perry’ zalmroze 70 cm bloei: 5-7 aantal: 3
- 7- Papaver orientale ‘Ladsy Moore’ zachtroze 100 cm bloei: 5-7 aantal: 3
- 8- Geranium pyrenaicum bermooievaarbek violet 60 cm bloei: 5-8 aantal: +/- 70
- 8- Aquilegia vulgaris ‘Plena’ akelei 75 cm bloei: 5-7 aantal: +/- 70
- 9- Viola cornuta ‘Amethyst’ hoornviooltje 15 cm bloei: 4-9 aantal: +/- 70
- 9- Aquilegia vulgaris ‘Plena’ 75 cm bloei: 5-7 aantal: +/- 30
Bollen:
- 1- Tulipa ‘Queen of the Night’ bijna zwart 50 cm bloei: 5 aantal: 25
- 2- Tulipa ‘Black Parrot’ bijna zwart 50 cm bloei:5 aantal: 25
- 3- Allium ‘Mount Everest’ wit 120 cm bloei: 5-6 aantal: 8
- 4- Allium ‘Purple Sensation’ dieppurper 100 cm bloei: 5-6 aantal: 9
- 5- Allium giganteum purperviolet 175 cm bloei: 6-7 aantal: 3
- 6- Allium ‘gladiator’ paarsroze 140 cm bloei: 5-6 aantal: 5
- 7- Allium atropurpureum wijnrood 60 cm bloei: 6-7 aantal: 7
- 8- Allium ‘Globemaster’ violet 90 cm bloei: 6-7 aantal: 4
- 9- Allium macleanii lichtpaars 90 cm bloei: 5-6 aantal: 3
Een volledig overzicht van de werkwijze van Ton ter Linden ten aanzien van zijn borders kunt u vinden in het boek: Een tuin á la Ton.
Het boek (15 euro excl. verzendkosten) is te bestellen via:
www.tonterlinden.com en www.gerttabak.com
Fotografie: Gert Tabak Visual Art
Met dank aan Ton ter Linden en Gert Tabak
Kijk hier het eerdere bericht over Ton ter Linden bij TuinenStruinen.
Bekijk hier de video over Ton’s tuinen in het Drentse Ruinen.
Kijk hier alle berichten in de serie GO WILD! DE NATUURRIJKE TUIN.
Ga hier naar de WELKOM pagina bij TuinenStruinen.
