Crawick Multiverse, Land Art van Charles Jencks in Schotland

Een onrendabel geworden steenkolengroeve op landgoed Queensberry in de Schotse streek Dumfries and Galloway liet een grote open wond achter in het landschap. Jarenlang raakte de oude groeve steeds verder in verval.

De hertog van Buccleuch besloot om het landschap van de vervallen kolengroeve te laten restaureren en een compleet nieuwe functie te geven. De hertog gaf deze opdracht aan landschapsontwerper en kunstenaar Charles Jencks, bekend van zijn eigen tuin: The Gardens of Cosmic Speculations, ook in Schotland. Jencks heeft verder ook landschappen ontworpen in Milaan en Newcastle en is de man achter de befaamde Maggie Centra.

Maggie was de vrouw van Charles Jencks, zij stierf aan uitgezaaide borstkanker. Het gemis aan warme persoonlijke aandacht na de diagnose was de aanleiding om de Maggie centra te starten. Inmiddels zijn er diverse van deze centra bij ziekenhuizen verspreid over het V.K.

In het Garden Museum in Londen is momenteel een expositie rondom de Land Art van Charles Jencks met een hoofdrol voor zijn laatste grote project: Crawick Multiverse, op het landgoed Queensberry. Crawick is gebaseerd op ontdekkingen die tot nu toe bekend zijn over het universum. De groeve en de materialen die er aanwezig waren vormde de inspiratie voor Crawick Multiverse, het thema speelt zich af rond de ruimte, astronomie en kosmologie.

In het project zijn circa 2000 grote rotselementen gebruikt afkomstig van de oude groeve.

Land Art

Land art is een stroming in de beeldende kunst ontstaan in de jaren 60 van de 20e eeuw, waarbij kunstenaars ingrijpende, kunstzinnig bedoelde, ingrepen aanbrengen in een landschap door het graven van grachten en kuilen, het aanleggen van ophopingen op akkers en weiden en het geordend storten van keien op een wateroppervlak. Men wil daarbij de menselijke aanwezigheid duidelijk uitdrukken en stellen dat de mens door de omgevingsverandering de natuur in bezit neemt. Een in het Nederlands ook wel gebruikte benaming is landschapskunst.

In ons eigen land hebben wij ook enkele Land Art projecten, een van de bekendste is van: Marinus Boezem, De Groene Kathedraal (1987) ten oosten van Almere-Haven. Hier zijn 178 Italiaanse populieren geplant volgens de omtrek en pilaren van de kathedraal van Reims. Vlakbij is dezelfde vorm uitgespaard in een bos, zodat de kathedraal in het landschap blijft nadat de 178 populieren zijn verdwenen.

James Turrell is een pure land art-kunstenaar die zeer grote werken uitvoert in een krater van een uitgedoofde vulkaan, de Roden Crater in Arizona. Andere land art-kunstenaars zijn: Jan Dibbets, Robert Smithson,Dennis Oppenheim, Alan Sonfist, Alfio Bonanno, Chris Drury, Richard Harris, Nils-Udo en Stanley Brouwn.