De Tuinen in Dedemsvaart, het levenswerk van Mien Ruys

Mien Ruys was een van de meest invloedrijke en zeker meest productieve tuinontwerpers van de twintigste eeuw. Ze begon rond 1920 tuinen te ontwerpen en liet tegen de tijd dat ze overleed een portfolio achter van ruim 3000 tuinontwerpen.

Het werk van Mien Ruys kenmerkte zich door een beplantingstechniek waarin vaste planten en grassen hun intrede deden in onze tuinen en in het openbaar groen. De losse en meer natuurlijke schikking van planten in haar borders was iets waarmee zij zich onderscheidde van andere tuinontwerpers uit haar tijd.

Volgens haar biograaf Reinco Geertsema waren er duidelijk drie periodes in haar wijze van ontwerpen; Tot omstreeks 1945 waren haar opdrachten in hoofdzaak grotere particuliere tuinen, waar de vaste plantenborder altijd een hoofdrol speelde. Na de oorlog, de tijd van wederopbouw, had ze veel werk voor woningbouwverenigingen en maakte ze veel ‘gemeenschappelijke tuinen’. Veel ontwerpen uit die periode werden gekenmerkt door schuine lijnen.

Op zoek naar een optimaal gebruik van de buitenruimte ontwierp ze paden, terrassen en plantvakken onder een schuine hoek ten opzichte van de gebouwen en in contrast ermee. Zo kreeg ze in die periode de bijnaam ‘Schuine Mien’. Vanaf de jaren ’60 werden de schuine lijnen weer recht, met vaak strakke blokken van geschoren groen in contrast met een uitbundig gebruik van vaste planten.(www.tuinenmienruys.nl)

Net zoals we dat de laatste tientallen jaren hebben kunnen zien bij de grote tuinmeesters van nu zoals, Piet Oudolf en Jacqueline van der Kloet, lag de basis van veel succesvolle ontwerpen bij Mien Ruys ook in het experimenteren in haar eigen tuin. Daar werden combinaties van vaste planten met bijvoorbeeld grassen of bloembollen aangelegd en zagen we dit later terug in Mien Ruys haar ontwerpen voor tuin en park.

Voor Mien Ruys begon dit experimenteren met beplantingen in de boomgaard en groentetuin van haar ouders. Om ervaring op te doen met de planten die op de kwekerij van haar vader (Moerheim kwekerij) werden gekweekt, experimenteerde ze daar met planten voor zon en schaduw. De planten die zij uitkoos in haar eerste proefopstellimg haalde stuk voor stuk het volgende jaar niet. Al snel ontdekte Mien Ruys dat zij planten had gebruikt die thuishoren op een kalkrijke bodem en niet wilden gedijen op de wat zurige grond in Dedemsvaart.

De oplossing hiervoor kon gevonden worden in of de bodemgesteldheid veranderen of het plantenassortiment aanpassen. Het werd de laatste oplossing waarbij zij de belangrijke les had geleerd om voortaan bij haar ontwerpen uit te gaan van planten die thuishoren bij de gegeven omstandigheden, een stelregel die zij niet meer zou loslaten.

Net als veel van haar collega’s uit dezelfde periode zocht Mien Ruys naar de essentie van de ruimte en de mogelijkheden van de plek; een eenvoudige, functionele indeling, waarbij haar collega’s de borders met vaste planten zagen als een overbodige luxe. Mien Ruys meende daarentegen dat vaste planten juist de natuurbeleving in een tuin mogelijk maken, een in haar ogen belangrijke functie van de tuin.

De tuinen in Dedemsvaart waren voor Mien Ruys haar proeftuinen. De eerste twee tuinen bestaan nog steeds: de verwilderingstuin en de oude proeftuin met de grote border. De Tuinen Mien Ruys bestaan nu uit een reeks van dertig stijltuinen die zowel volgens oude als nieuwe tuinideeën zijn aangelegd en beplant met uitgebalanceerde plantencombinaties. Er wordt geëxperimenteerd met nieuwe plantencombinaties en tuinmaterialen.