Waar blijven de groene ziekenhuizen?

In de Verenigde Staten zijn ze niet meer weg te denken, de healing gardens, oftewel ziekenhuistuinen. In de afgelopen jaren is hun populariteit enorm gestegen doordat er steeds meer bewijs is gekomen dat groen bijdraagt aan het genezingsproces. Juist daarom is het zo vreemd dat Nederlandse ziekenhuizen nog maar weinig aandacht aan zowel binnen- als buitengroen besteden.

Groen en genezing horen bij elkaar. Dat deze verbinding in Nederland zo verbroken lijkt is opmerkelijk. Historisch gezien heeft groen namelijk altijd een belangrijke rol gespeeld in het genezingsproces. Denk bijvoorbeeld aan middeleeuwse kloosters die aan ziekenzorg deden. Behandeling vond altijd plaats in de buurt van de kloostertuin omdat men er toen van overtuigd was dat frisse lucht en groen de genezing zouden bevorderen. Ook in de Renaissance was er in de bouwstijl van ziekenhuizen veel aandacht voor groen. Met de opkomst van longziektes en tuberculose werden in het begin van de 19e eeuw ziekenhuispaviljoenen en sanatoria juist midden in de natuur gezet omdat dat heilzaam werd gevonden voor patiënten.

Groen is dus al eeuwenlang een basisonderdeel van het genezingsproces. Pas met de opkomst van de moderne gezondheidszorg, die het zo efficiënt mogelijk aanpakken van de aandoening centraal stelde, en niet de patiënt, is de koppeling van groen met genezing verdwenen.

De helende aspecten van groen in en rond een ziekenhuis

Professor Roger S. Ulrich is een van de pioniers die in de jaren 90 de aandacht voor groen in ziekenhuizen heeft teruggebracht. Hij kwam via onderzoek tot de ontdekking dat groen positieve sociale en psychologische veranderingen bij patiënten veroorzaakt. Zo nemen stress en ongerustheid in groene omgevingen af en zijn patiënten meer in balans.

Hij vond de volgende winstpunten. Therapeutisch groen in en rond een ziekenhuis:

• vergemakkelijkt stressreductie, en dat helpt om het lichaam sneller in balans te brengen.
• helpt om een patiënt zijn eigen helende capaciteiten aan te spreken.
• helpt om een patiënt een ongeneeslijke medische conditie te laten accepteren.
  biedt een omgeving waarin psychische therapie kan plaatsvinden.
• biedt het personeel een plek om even bij te komen van de stress van het werk.
• biedt een ontspannen plaats waar patiënten hun bezoek kunnen ontmoeten, even weg van de ziekenhuissfeer.

Hij heeft bijvoorbeeld het experiment gedaan waarin een groep van 160 galblaas patiënten met elkaar vergeleken werd. De helft had uitzicht op groen, de andere helft niet. Degenen met uitzicht op groen scoorden op alle punten beter. Ze konden sneller naar huis, hadden minder pijnstilling nodig, voelden zich beter etc. Dit impliceert dat het toevoegen van groen tot kostenreductie kan leiden.

Zijn onderzoek toont ook aan dat alleen al het kijken naar groen binnen vijf minuten stressverminderend werkt.

Patiëntgericht werken

Door de marktwerking zijn ziekenhuizen in Nederland genoodzaakt onderscheidend te zijn, en het welbevinden van de patiënt meer centraal te zetten. Dit type onderzoek toont aan dat een patiënt die zich beter voelt, ook sneller geneest. Zo leidt investeren in de patiënt, en niet alleen in de ziekte of aandoening zelfs tot kostenbesparing! Een ziekenhuistuin of een binnentuin in de centrale hal, dragen daar dus aan bij. Een goed ontwikkelde tuin kan ook een omgeving zijn waarin nieuwe therapievormen kunnen worden ontwikkeld. Hieronder een mooi voorbeeld van een ziekenhuistuin in de Verenigde Staten.

Er is meer reden om groen en zorg te combineren

Niet alleen historisch gezien horen natuur en genezing bij elkaar, maar groen past ook naadloos in het moderne duurzame denken.

De chemotuin in de buitenlucht bij het Tergooi Ziekenhuis locatie Hilversum

bron; IVerde – Intogreen

fotografie; IVerde Maayke de Ridder