Tuinieren is al vele eeuwen een vastgewortelde traditie in Engeland. Veel van de tuineigenaren laten maar al te graag hun fraaie resultaten delen met bezoekers. Open tuinen zijn hier zo’n beetje uitgevonden.   Groot Brittanië is dan ook het ideale land om verschillende tuinen te kunnen bezoeken.

De grootste concentraties aan tuinen bevinden zich in Sussex, Surrey, Kent en de Cotswolds. Er worden veel tuinreizen naar de Britse eilanden georganiseerd maar als u graag zelfstandig tuinen wilt gaan bezoeken dan is het gele boekje van het National Garden Scheme een aanrader.

De woodland Gardens die u hieronder aantreft zijn vrijwel allemaal te vinden op de grote estates van Engeland. De landschapstuinen gaan vaak over in de woodland Gardens (bostuinen) met maar al te vaak prachtige collecties Magnolia, Rhododendron, Camellia en in het voorjaar ook de vele velden vol bolgewassen.

Holker Hall & Gardens, Cumbria

Deze onberispelijk onderhouden tuin van +/- 10 hectare is opgedeeld in een bostuin en een formeel gedeelte. Bovendien is er nog eens 90 hectare park met een natuurlijke beplanting. Hoogtepunten hierbij zijn de prachtige vergezichten vol rhododendrons. In de lente is de bostuin bedekt met een tapijt van voorjaarsbollen, waarvan veel ongewone soorten. Website.

Thorp Perrow Arboretum, Yorkshire

Thorp Perrow heeft een grote collectie van grote en zeldzame bomen en struiken. In het voorjaar is het arboretum van ongeveer 40 hectare bedekt met een uitgebreide aanplant van narcissen, de grootste collectie van Noord Engeland. Vervolgens kunt u hier de Bluebells bewonderen opgevolgd door velden vol wilde bloemen. Website.

Bodnant Garden, Wales

Deze bekende tuin van ongeveer 50 hectare heeft prachtige uitzichten over de vallei van Snowdonia. De tuin is o.a. bekend van de lange tunnel bedekt met Laburnum (gouden regen) in mei. Rond het huis vinden we zowel formele als informele tuingedeeltes. Verder richting de vallei (Dell) een werkelijk prachtige wilde natuurlijke tuin. Hier staan planten uit alle delen van de wereld, mogelijk door het microklimaat in de vallei. Verder staan er in de tuin collecties van rhododendrons, camellia’s en Magnolia. Website.

Dorothy Clive Woodland Garden, Staffordshire

Deze woodland-tuin van +/- 6 hectare staat bekend om de prachtige oude steengroeve waar eikenbomen bescherming bieden voor rhododendrons, azalea’s, en gouden regen. In de bostuin staan ongeveer 120 soorten planten die eetbaar zijn. De paden in de tuin lopen langs borders vol met Azalea, Camellia, narcissen en rozen. Website.

Westonbirt Arboretum, Gloucestershire

Dit historisch Victoriaans landschap huisvest een internationaal belangrijke collectie bomen en heesters. Er zijn 15000 bomen voorzien van een label en afkomstig uit Groot Brittanië, China, Noord Amerika, Japan en Chili. De tuinen staan bekend om hun prachtige kleuren in de herfst, waarbij de Japanse esdoorns een hoofdrol hebben. Website

The Savill and Valley Gardens, Berkshire

Een collectie Rhododendron, een heidetuin, collecties Azalea, Magnolia, kers, Hydrangea en nog veel meer houtige gewassen kunt u hier vinden op ruim 60 hectare. Verder is er nog een mooie lentetuin, borders met kruidachtige en een rozentuin. Website

Castle Hill Gardens, Devon

Deze ruim 20 hectare 18e eeuwse landschapstuin rondom Castle Hill bevat o.a. een grote collectie Follies en Tempels gebouwd door elke generatie huiseigenaren. De 18e eeuwse Holwell tempel staat op een prachtige locatie aan de rand van het boslandschap. De bostuin is royaal voorzien van Camellia´s, magnolia´s, rhododendrons, Azalea´s, hydrangea´s en eucryphia´s. In de bostuin zijn enkele formele gazons aangelegd, dit zijn de Millennium Garden en ook een ommuurde tuin. Website.

Rhododendron Garden, Bowood, Wiltshire

De Bowood Garden staat bij velen op het verlanglijstje om te bezoeken. Gedurende het voorjaar is het genieten van prachtige vergezichten van kleur en schoonheid. De bostuin wordt gezien als een van de mooiste in het land. Het is een ware oase van azalea´s, magnolia´s en rhododendrons op een oppervlakte van 25 hectare. De tuin wordt omringd door nog eens 50 hectare landschapstuin ontworpen door niemand minder dan Lancelot – Capability – Brown. Website, Artikel.

Exbury Gardens, Hampshire

Deze 90 hectare tuin is bekend om zijn Rotschild Collection of Rhododendron´s, Azalea´s, camellia´s en bijzondere bomen en heesters. De rhododendrontuin alleen al huisvest meer dan tienduizend soorten. De bomencollecties zorgen voor een spectaculair uitzicht in de zomer en herfst. Website. Video

Caerhays Castle, Cornwall

Caerhays Castle heeft een spectaculaire bostuin van meer dan 50 hectare groot. De voorjaarstuin heeft zijn bestaan te danken aan een van de vroegere bewoners. J.C. Williams ondersteunde de vroege expeditie´s van George Forrest en Ernest Wilson, deze pioniers zorgden ervoor dat er meer plantenkennis kwam over de planten van China: Rhododendron, Camellia, Magnolia en veel geslachten van esdoorn en eiken. Website. 

Binnenkort de fraaiste formele tuinen van het V.K. op een rij.

Net buiten het centrum van Zwolle, midden in een oude wijk, bevindt zich mijn verborgen stadstuin. Deze paradijselijk groene wereld van ruim duizend vierkante meter, is enkel met sleutels toegankelijk.

Een afspraak maken voor een rondleiding als groep, of gewoon op een open dag langs komen, kan natuurlijk ook. Wie in de tuin is, merkt praktisch niets van de twee- tot drie verdiepingen tellende huizen en de omringende stad.
Toen ik aan deze tuin begon, wilde ik bereiken dat de weelderig groene ruimte telkens als ik er doorheen zou wandelen om me heen zou veranderen.

Verdiepte paden slingeren in vloeiende lijnen door het gras, onder de oude fruitbomen door – die ik behield – en langs diverse bloembedden, die ik ontwierp. Op allerlei heel precies uitgekiende plekken staan eilandjes en schiereilandjes van groensculpturen en veldboeketten, die uit donkere achtergronden opdoemen, wat soms dramatische lichteffecten oplevert. Deze eilandjes werken als een caleidoscoop; terwijl je er door- en omheen loopt, wisselen de perspectieven en coulissen.

Mijn verborgen stadstuin bestaat uit diverse ruimtes die in elkaar overvloeien, omringd door het overvloedige groen van meters hoge, hier en daar bijna tropisch aandoende bosranden. De tuin is als het ware een grote open plek in een bos, dat er niet is.

Deel van de ‘hortensiaheuvel’ in november met ook dan een rijk gedetailleerde eenheid van vorm, kleur en textuur van blad en bloem. Op de achtergrond o.a. Aucuba japonica ‘Rozannie’, Rhododendron ponticum ‘Graziella’, Hydrangea aspera ‘Bellevue’, H. aspera ‘Sargentiana’ en H. ‘Blue Deckle’, daar doorheen verschillende soorten Clematis. Achter de goudschubvaren Dryopteris affinis, Rhododendron impeditum, Hosta ‘Halcyon’ en Rhododendron recurvoides loopt het van hieruit onzichtbare pad tussen de grasheuvel en de ‘hortensiaheuvel’.

Vanaf ons huis niet te zien, verderop in het wat grotere deel van onze tuin, ligt een grasheuvel die ruim dertig jaar geleden kon groeien door alle aarde die ik toen uit de verdiepte paden heb geschept. Terwijl de door het gras vloeiende paden over het algemeen duidelijk zichtbaar zijn, geldt dat niet voor allerlei paadjes tussen de borders. Zo zie je het smalle pad achter de grasheuvel pas als je er min of meer toevallig voorstaat.

Onder de oude appelboom ligt de grasheuvel met het van hieruit onzichtbare pad. Hoog boven de hortensia’s uit rijst Magnolia grandiflora.

De linkerkant van dit verborgen paadje wordt gevormd door het begroeide talud van de grasheuvel terwijl aan de andere kant de helling van een hortensiaheuvel lijkt op te doemen. Vanaf de grasheuvel gezien vloeit de taludbeplanting naadloos over in de hortensia’s op de achtergrond. Terwijl de blauwgrijs getinte bladeren van een aantal soorten rododendron – en vooral die van Hosta ‘Halcyon’- reflecteren in hemelsblauwe clematissen, rijmt het Suede-achtige indumentum van Rhododendron recurvoides op het wat minder uitgesproken bruine viltlaagje onder het glanzende blad van de hoog boven de hortensia’s uitrijzende Magnolia grandiflora.

Hoogzomer, zicht vanaf het gras op de hortensia’s. De beplanting op de randborder van de grasheuvel loopt, zo op het oog, naadloos over in de ‘hortensiaheuvel’. Met o.a. vlnr een Rhododendron oreotrepus hybride, Buxus sempervirens ‘Blauer Heinz’, de goudschubvaren Dryopteris affinis, de kleine zeegroene blaadjes van Rhododendron impeditum, Hosta ‘Halcyon’ en Rhododendron recurvoides. Op de achtergrond diverse hortensia’s met clematissen erdoor. Bovenin lijkt de Hydrangea aspera ‘Sargentiana’ op te gaan in de Magnolia grandiflora.

Van achteren naar voren groeien o.a. een Rhododendron oreotrepus hybride met blauwgrijze blaadjes, Buxus sempervirens ‘Blauer Heinz’, Dryopteris affinis, Rhododendron impeditum, Hosta ‘Halcyon’ en Rhododendron recurvoides met haar bruine indumentum aan de onderkant van het blad. Rechts een helling van diverse hortensia’s en clematissen.

Deze ‘heuvel’ van hortensia’s is slechts suggestie want al deze planten staan op het maaiveld. Door de opbouw van laagblijvende hortensia’s vooraan en hogere tot zeer hoge soorten en cultivars op de achtergrond wordt echter de suggestie van een helling gewekt.

Aan de linkerkant van het pad groeien o.a. een Rhododendron oreotrepus hybride, Buxus sempervirens ‘Blauer Heinz’, net zichtbaar linksachter Dryopteris affinis, rechts daarvan de lichtbruine bladeren van Rhododendron pachysanthum, Hosta ‘Halcyon’ en uiterst links Rhododendron recurvoides. Rechts van het midden schemeren de gele halmen van Phyllostachys aureosulcata door het groen. Rechts de helling van de ‘hortensiaheuvel’. Aan het eind van dit pad kun je zowel rechts- als linksaf, maar dat is een ander verhaal.

En de grasheuvel dan? Dit enige echte heuveltje in mijn verborgen stadstuin is uiteindelijk niet veel meer dan een geaccidenteerd grasveldje, maar wel een met ruimtelijk effect.

Harry Pierik

Nog even wachten en Nederland gaat weer los met het decoreren van huis (en tuin) in kerstsferen. Hele dorpen, zoals Landsmeer, veranderen  in landingsbanen van licht. Het zo uitbundig versieren van onze voortuinen hebben wij van de Amerikanen afgekeken. Maar weten we eigenlijk wel waar tradities zoals de kerstkrans, kerstboom etc. vandaan komen.

Het verhaal van de kerstkrans.

Een kerstkrans is niet alleen visueel een mooie decoratie maar heeft vanuit een oude traditie een veel mooiere symbolische betekenis. Eeuwenlang was het traditie een krans te schenken aan iemand, of de meerdere bewoners, van een huis om hun een goede gezondheid toe te wensen.

In de klassieke oudheid werd de kerstkrans gebruikt in de wat wel de midwinterperiode wordt genoemd. Een traditioneel gebruik bij de nieuwjaarsvieringen, van 31 december tot 4 januari, in het oude Rome was de uitwisseling van geschenken, met name takken van groenblijvende bomen.

De takken van groenblijvende bomen werden strenae genoemd, vernoemd naar de Godin van de gezondheid: Strenia. Het schenken van takken stond voor de Romeinen symbool voor het toewensen van gezondheid. Van de groenblijvende takken werd een krans vervaardigd die vervolgens zijn plek kreeg aan de voordeur. Dit om te laten zien dat men dit als geschenk had gekregen en om de kans op een goede gezondheid te vergroten.

Tegenwoordig worden er veel soorten coniferengroen gebruikt voor het opsteken of binden van een krans.

De traditie van de kerstkrans stamt dus vanuit de Romeinse traditie. In deze tijd was het een ceremonie die eigenlijk voorschreef dat je een krans alleen op je voordeur hing als je deze had gekregen, uiteraard met als wens een goede gezondheid. Later werd deze romeinse traditie overgenomen als een christelijk gebruik waarbij de krans voor een periode van twaalf dagen aan de deur werd gehangen. Men geloofde dat de cirkelvormige krans kwade geesten, boze heksen en duivels af zou schrikken en uit de woning zou weren.

De krans wordt gemaakt van groenblijvende takken, dit waren; Ilex (hulst), Hedera (klimop) en maretak. De hulst stond met zijn scherpe bladerpunten symbool voor de doornenkrans van Jezus en de rode bessen voor het bloed van Jezus tijdens zijn kruisiging. De maretak had volgens de Keltische druïden mystieke krachten en was de brenger van geluk in huis. Door de christelijke kerk werd het gebruik van maretak als heidens ritueel bestempeld en daarom verboden. De hulst diende daarbij als vervanger van de maretak. De klimop staat al eeuwenlang symbool voor de naderende lente en moest het wintergevoel uit de woning verdrijven.

De kerstkrans is altijd gebleven als traditioneel onderdeel van de kerstviering. In de loop der tijd werd de kerstkrans het symbool van verwelkoming van de gasten met de kerst en als aankondiging dat de feestdagen er aan zitten te komen, oftewel (net als de krans zelf) dat de kerst voor de deur staat.

Het verhaal van de Maretak-traditie.

De geboorte van een scheldwoord.

De maretak of vogellijm (Viscum album) heeft witte bessen die in januari en februari rijp zijn. De benaming vogellijm geeft het beste weer hoe deze plant ontstaat. De witte bessen worden door vogels, meestal lijsters gegeten. Het eten van de zaden verloopt nog wel voorspoedig, maar met het kwijtraken van de zaden hebben de vogels meer moeite. Doordat de kleverige zaden aan hun bevederde achterwerk blijven plakken. Alleen door met hun achterste langs een boomtak te schuren raken de grote lijsters de zaden kwijt (Schijtlijsters)

Na verloop van tijd ontwikkelt zich een minuscuul kiemplantje, dat zich met een worteltje door de schors van de gastboom boort. Een jaar later groeit de wortel het spinthout in, zodat het voor de kiemplant van de maretak mogelijk wordt om de sapstroom van zijn gastheer af te tappen. Je vindt de maretak meestal op populieren en fruitbomen. Het is niet de voorkeur van de maretak maar van de grote lijster die liever in boomgaarden of in populieren zit… te poepen.

De traditie van het zoenen onder de ‘Mistletoe’ komt vanuit de Engelstalige landen waar dit ritueel voor het eerst werd omschreven in 1820 in The Sketch Book of Geoffrey Crayon van de Amerikaanse auteur  Washington Irving:

The mistletoe is still hung up in farm-houses and kitchens at Christmas, and the young men have the privilege of kissing the girls under it, plucking each time a berry from the bush. When the berries are all plucked the privilege ceases.

(De Mistletoe wordt nog steeds opgehangen in boerderijen en in keukens met de kerstdagen. En de jongemannen hebben het privilege de meiden eronder te kussen. Elke maal dat er werd gekust moest er een bes van de marretak worden geplukt. Als de bessen allemaal waren geplukt hield het privilege ook op.)

Over het vroege ontstaan van deze traditie gaan veel verhalen. Zoals: de traditie van het kussen onder de marretak komt oorsponkelijk van een Noorse mythe;

Een godin genaamd Frigg kreeg een zoon met de naam Baldr. Na zijn geboorte maakte zij alle planten onschadelijk voor haar zoon. Ze maakte een fout door de maretak hierbij te vergeten. De god Loki kreeg hier lucht van en bedacht een kwade list waarbij hij een andere god ertoe overhaalde om Baldr te doden met een van marretak vervaardigde speer. De goden kregen waarschijnlijk spijt want zij brachten Baldr terug tot het leven. Godin Frigg besloot toen dat de maretak vervolgens alleen nog maar voor liefdevolle zaken mocht worden gebruikt.

Volgende week: Het verhaal achter de Oh denneboom

Vandaag is in Parijs de klimaattop van de V.N. van start gegaan. De komende tijd zullen we via de diverse media bestookt worden met het een nog betere idee dan het andere. Het verleden van dit soort topvergaderingen met regeringsleiders van over de hele wereld, heeft een hoop van ons nogal sceptisch gemaakt wat betreft de resultaten die uiteindelijk ook echt worden uitgevoerd.

Toch lijkt er deze keer iets meer reden voor optimisme wat betreft maatregelen op regeringsniveau. Daarnaast merken steeds meer mensen de gevolgen van de opwarming rechtstreeks. Tuinbezitters zullen zich steeds meer moeten gaan beseffen dat zij met hun tuin, hoe groot of klein ook, een grote verantwoording hebben en moeten nemen in deze problematiek  waarbij de toekomst van onze planeet in het gevaar is.

Wij kunnen als bezitters of beheerders van tuinen en parken niet langer meer wegkijken en de verantwoordelijkheid bij Den Haag neerleggen. Wij zullen onze verantwoordelijkheid moeten nemen.

Tuiniers, tuinverenigingen en stichtingen, en het internationale netwerk van botanische tuinen kunnen het voortouw nemen in het beschermen van de wereldflora, aldus de Britse professor Stephen Blackmore die tevens de titel van The Queen’s Botanist in Schotland draagt. Volgens Blackmore is de impact die de mensheid heeft op de natuur zo groot dat er geen plekje op de aarde is die niet is beïnvloed door (negatief) menselijk handelen. Stephen Blackmore en het Britse Royal Horticultural Society roepen tuinbezitters waar ook ter wereld op om hun verantwoording te nemen.

Dit moet volgens de professor beginnen bij een drastisch andere manier van denken en/of tuinieren. We zouden ons als tuiniers moeten gaan bedenken dat onze tuin een onderdeel is van de grote mondiale tuin. Als we als tuinier een meer verantwoorde plantkeuze zouden doen en dit effect vermeerderd met miljoenen over de wereld, bedenk eens wat een positieve impact dit zou hebben.

In de praktijk komt dit neer op:

• actief kiezen van planten die de grootste diversiteit van de andere soorten zullen ondersteunen, inclusief bestuivers als bijen en vlinders en andere ‘wilde’ dieren.
• Het stedelijke landschap veel meer vergroenen door bijvoorbeeld het planten van bomen in tuinen en openbaar groen . Deze bomen absorberen luchtverontreiniging, reduceren grote klimaat-excessen en verbeteren de kwaliteit van onze leefomgeving.
• Geen volbetegelde voortuinen voor de auto, in plaats daarvan kan er een plek komen waar (meer) groen en de auto een plek krijgen.
• Door te tuinieren onze gezondheid en die van de familie te optimaliseren.
• Krachten bundelen en ondersteunen wat betreft het openbaar park, (sociale) tuinen en tuinverenigingen als u niet beschikt over een eigen tuin.

De Royal Horticultural Society (RHS) heeft jl. 29 oktober een plan van aanpak (RHS Science for Horticulture Strategy) bekendgemaakt met als doel; het verbeteren van het profiel en het belang van tuinieren.  Het plan moet de 27 miljoen tuiniers in het V.K. de tools aanreiken die zij nodig hebben om de nieuwe tuin- en maatschappelijke uitdagingen, waarmee zij worden geconfronteerd, in de toekomst aan te pakken. Hierbij moet u denken aan zaken als:

• Verbeteren van het constateren, identificeren en managen van (nieuwe) plantenziekten. De aanpak is drieledig te weten: 1- opsporen 2- veldonderzoek 3- laboratorium technieken.
• Promoten van milieuvriendelijk tuinieren en het (laten) ontdekken van de manier waarop planten ons gevoel van welbehagen en onze gezondheid vergroten.
• Samenwerking tussen tuiniers en de research-afdeling van de RHS om elkaars kennis te delen en hier samen sterker van te worden (Synergie)

Tuinen, tuiniers en planten kunnen moeten een grote rol gaan spelen in het aanpakken van belangrijke milieuzaken zoals het zuiveren van de lucht tot het aanpakken van kleine tot grote overstromingen.

Het begint bij tuiniers deze zullen in hun tuin de verantwoording willen en moeten nemen om op een meer ecologische wijze te gaan tuinen. Velen waren al overtuigd. Andere tuiniers zullen nog naar een compromis zoeken en zo toch aansluiting weten te vinden.

In het V.K hebben tuiniers de beschikking over meer dan 400.000 soorten tuinplanten. Het overgrote deel is gecultiveerd en over-gecultiveerd, jarenlang werden de bloemen groter en gevulder en voor geen bij of vlinder was de nectar toegankelijk. De steeds mooier wordende bloem was meestal belangrijker dan hoe de plant er uit ging zien. Bij inheemse vaste planten zijn de verhoudingen bloem-plant veel beter in balans.

Vaak gaat het ook over exotische tuinplanten en hebben deze vaak in de zomer meer dorst dan planten die inheems zijn. De keuze is reuze in botanische soorten en inheemse planten welke uit Nederland of België komen. Dan hebben we nog de inheemse planten van grote delen van Europa en planten uit soortgelijke klimaatzones als de onze elders in de wereld. Ze bevorderen de biodiversiteit en zijn duurzaam doordat zij aan de lokale omstandigheden zijn gewend. Daar komt nog bij dat ze minder onderhoud nodig hebben waardoor en minder een beroep hoeft te worden gedaan op onvervangbare grondstoffen. Allemaal winstpunten en ook uiteindelijk voor het zorgelijke klimaat!

Tuinen kunnen een buffer vormen tussen de gladde oppervlaktes van daken, trottoirs etc. en aan de andere kant grondwater en waterwegen. Wanneer we voorzieningen treffen als tijdelijke opslag voordat het (gereguleerd) wordt afgegeven. Dit kunnen muurtuinen, groendaken, regentonnen en vijvers zijn. Tuinen kunnen complete regentuinen worden. Ook met weinig budget kan je op creatieve wijze een hoop voor elkaar krijgen, om maar te zeggen dat tuinieren voor iedereen mogelijk moet zijn.

In ons land houden o.a. deze organisaties zich met milieu en tuinieren bezig:

• NL Greenlabel
• K.M.T.P. /Groei & Bloei (Inclusieve tuin)
• Operatie steenbreek
• De Wilde Weelde
• Stichting Oase
• De levende tuin
• Into Green
• Heem

Heeft u tips of opmerkingen omtrent dit belangrijke thema maak dan gebruik van de ruimte onder dit bericht waar u (makkelijk) een bericht plaatst.

Huh? Is dat een nieuwe trend voor komend jaar, de bruine tuin, vol spannende nieuwe plantaardige introducties?

Nee hoor, ik refereer slechts aan de kleur die elke tuin vanzelf aanneemt in de maand december. Zeker in mijn eigen tuin tussen de Noord-Hollandse weilanden, die geheel is ingericht als een seizoenstuin en dus weinig wintergroene elementen bevat.

Hoewel ik deze ‘evergreens’ als ontwerper wel toepas in kleinere tuinen en stadstuinen, heb ik zelf een enorme voorkeur voor het het pure volgen van het proces van ‘opkomen – knopvorming – groen worden – bloeien – herfsttinten – afsterven’ van vaste planten en bladverliezende heesters en bomen. En eerlijk gezegd; dat past van nature ook het beste in het polderlandschap!

Dat betekent dat ik als tuinliefhebber in december een beetje ‘op dieet’ ben. Na het overdadige snoepen van volop bloeiende borders, smullen van knalcombinaties en waden door zeeën van kleur, geniet ik in de december maand van de kleinere dingen. Het eerlijke, ongecompliceerde geel van de bloeiende Winterjasmijn (Jasminum nudiflorum) op twee stappen van mijn voordeur, maakt me elke ochtend weer blij als ik de ochtendkrant uit de brievenbus ga halen. Met haar slappe takken vraagt ze om de paar jaar om een forse snoei, maar: mocht je haar nog missen in je tuin, maak er dan zeker ergens een plekje voor vrij tegen een schutting, wand of muur.
Ondertussen wacht ik ook vol spanning op de eerste minuscule, maar heerlijk citroen-fris geurende bloemetjes van de winterbloeiende Kamperfoelie (Lonicera fragrantissima).

Jasminum nudiflorum

Mijn jaren geleden voor het eerst gekochte exemplaar had ik onhandig genoeg helemaal op een uithoek van de tuin geplant, waar je in de koude wintermaanden veel te weinig langs komt (de tuin is ruim 2500 m2 groot). Inmiddels staat een nieuwe plant vlakbij mijn terras en slaapkamerdeuren, zodat ik vaak genoeg een excuus heb om tussen het tuintekenen door letterlijk even een ‘frisse neus’ te gaan halen. Ergo: plant winterbloeiende planten en heesters altijd vlakbij je huis of ramen, waar je er vaak genoeg van kunt genieten! Dat geldt natuurlijk evenzeer voor de heerlijke Helleborussen, waarvan de vroegste soorten dit jaar eind november begonnen te bloeien.

Terug naar de verder grotendeels bruine tuin. Na een maand vol storm en regen is er op veel plekken weinig meer over van die zo vaak geromantiseerde krachtige plantsilhouetten. Vaak genoeg lees je over prachtige plaatjes van berijpte zaaddozen en stevig rechtopstaande Echinacea’s met een sneeuwmutsje op… Maar na 4 weken windkracht 5-6-7-8 hier in de Noordkop, hangt alles meer op zijn kant in katzwijm tegen elkaar aan. Gelukkig zijn er de stoere siergrassen die zich hier op de natte klei nog wel staande houden, zoals de Miscantus-kanjers en de Calamagrostis-bikkels. En zoals Piet Oudolf ooit legendarisch sprak: bruin is óók een kleur !

Marianne Greiner (51) is al 27 jaar eigenaar van de Versicolor Tuin in Lutjewinkel die in het seizoen veelvuldig geopend is voor bezoekers en waar zij tuiniert met partner Frans en vader Piet (81). Daarnaast  werkt zij als Tuinontwerper, groen auteur en heeft ze een Salsa dansschool.

Ook in december geniet ik van de tuin en dat is niet moeilijk als het er zo uitziet als op deze foto. Een besneeuwde of berijpte tuin is een sprookje en gelukkig komt dat zo nu en dan nog wel voor. Mooie momenten om met de camera vast te leggen en succes verzekerd.

Toch is dit niet de reden als ik zeg dat ik nu ook van de tuin geniet, want voor een detaillist als ik is er altijd wel wat te zien. Wat nog erg in het oog springt zijn de prachtig glanzend rode bessen van de Gelderse Roos (Viburnum opulus), die hangen nog in volle trossen aan de struiken. Het schijnt dat de vogels ze niet echt lekker vinden en er pas aan beginnen als er niets anders meer is. Het zijn vooral de vogels die op dit moment de meeste aandacht trekken.

Ik heb nooit bijgehouden welke soorten in onze tuin komen, maar het zijn er heel wat. Het is extra genieten als er vogels bij zijn, vaak wintergasten, die je anders niet ziet, bijvoorbeeld de kramsvogel; mooie grote vogels, met een prachtige bonte tekening. De vele soorten mezen met hun clowneske gedrag zorgen voor puur entertainment.
De tuin is deze maand ook een soort onuitputtelijke voorraadschuur waar ik de materialen kan halen voor kerstdecoraties. Het hele huis wordt opgetuigd met allerlei versierselen die ik maak van organisch materiaal. Alles kan gebruikt worden, o.a. mooie gekleurde takken, zaaddozen, mos, bessen en bottels, verdroogde bloemen en grassen, slakkenhuisjes, wintergroene takken, gekleurde bladeren, enz. Het geeft me veel voldoening om hier mee bezig te zijn en het resultaat is vaak ongecompliceerd en verrassend.

Maar als er sneeuw voorspelt wordt ben ik altijd extra alert, want ik wil er het liefst zo snel mogelijk bij zijn om de tuin te fotograferen. Vaak is het maar van korte duur, helemaal als de zon schijnt. En dat zijn toch de mooiste momenten. De nog niet platgetreden verse sneeuw heeft een betoverende sfeer en juist deze maagdelijkheid probeer ik vast te leggen.

Ook al is het snijdend koud, ik ga dik ingepakt met mijn statief en camera naar buiten. Eerlijkheidshalve moet ik bekennen dat ik wel wat moet overwinnen om daadwerkelijk, vaak op een vroeg tijdstip wanneer het bed nog zo heerlijk warm is, de vrieskou in te gaan. Maar eenmaal buiten is het zo inspirerend dat ik snel warm ben.

Het is het handigst om eerst mooie overzichten te maken van de tuin, zodat de sneeuw onberoerd blijft. Voetstappen in de sneeuw of op berijpt gras kunnen storen op de foto, maar ze geven ook lelijke bruine plekken in het gazon als de dooi eenmaal ingetreden is. Pas daarna loop ik door de hele tuin om details vast te leggen. Sterke lijnen komen met een laag sneeuw het mooist uit. Lijnen en sterke vormen – muren, hagen, struiken en bomen, ornamenten, hekken en gebouwen – geven body en structuur aan een opname, helemaal als die sterke vormen contrasteren met de organische silhouetten.

Met een blauwe lucht en de zon schuin voor de lens worden de foto`s nog meer sprankelend. Opnamen die gemaakt worden met de zon in de rug, zoals de meeste mensen hebben geleerd, zijn vlak en saai omdat alles op dezelfde manier belicht wordt. Sneeuw reflecteert behoorlijk, dus je camera geeft meestal te hoge waarden aan. Het uiteindelijke resultaat zou dan te donker uitvallen. In dit geval is het beter om één, of een halve, stop over te belichten.
Een “White Christmas” zou leuk zijn! Hoewel het dan voor mij moeilijk kiezen is tussen de witte wereld buiten en de knusse warmte binnen. We zien wel . . .
Fijne feestdagen!

Fotolocatie: De Tuinen van Ton ter Linden, Ruinen

De tien best bekeken berichten van 2015.

10 (nieuw)

Een mooie haag is de trots van iedere tuinbezitter.

Een haag is wel zo’n beetje de oudste manier om een grens aan te geven. Hagen kunnen dienen als afbakening en bescherming. Hagen zijn ook vaak de plekken waar veel vogels voedsel en bescherming zoeken. Een haag kan ook een mooie achtergrond vormen voor uw beplanting. Door de opkomst van vaak foeilelijke bouwmarkt-schuttingen heeft de haag het moeilijk gekregen. Tijd om de schutting te vervangen voor een fraaie groene muur: Schutting eruit – Haag erin! (lees bericht)

9 (1) 

Ineke Greve: “Aan elk feestje komt een einde.”

Een tuin als die van Huys de Dohm mag op TuinenStruinen niet ontbreken en zeker niet als de eigenaar en tevens First Lady van de Nederlandse tuinenwereld Ineke Greve dit jaar ook haar 80ste verjaardag viert  . De tuinen die zij heeft ontworpen en aangelegd rond Kasteel Huys de Dohm in het Limburgse Heerlen zijn in feite een must voor iedere tuinier. “Mijn wens is een inspiratie te zijn voor iedere tuinbezitter. Elk facet van het tuinieren heb ik beleefd en hier vastgelegd. En nog steeds is de tuin in beweging” aldus Ineke Greve. (lees bericht)

8 (nieuw)

Ton ter Linden – Van Jac. P. Thijssepark tot De Veenhoop.

Door Gert Tabak. In de provincie Friesland, in het noorden van Nederland, hebben de tuinontwerpers kunstschilder Ton ter Linden (78) en zijn partner fotograaf Gert Tabak (56), een tuin aangelegd rond hun landhuis. (lees bericht)

7 (nieuw)

De impact van Grassen.

Grassen zijn lange tijd door veel tuiniers genegeerd. Vooral de laatste jaren is daar flink verandering in gekomen. De coventionele border maakt steeds vaker plaats voor een border met een meer natuurlijke uitstraling. Bij deze naturalistische benadering van een beplanting speelt transparantie een belangrijke rol, grassoorten zijn daarbij bij uitstek geschikt. De lange tijd dat gras er aantrekkelijk uit ziet en de betrouwbaarheid zijn ook zeker enkele redenen waarom we in steeds meer tuinen grassen tegenkomen. (lees bericht)

6 (nieuw)

GO WILD! 8 – Geschiedenis van de Natuurstijl in de tuin.

De laatste jaren is er volop belangstelling voor de Natuurrijke Tuin. In ons eigen land waren het tuinpioniers zoals o.a. Piet Oudolf, Rob Leopold, Henk Gerritsen en Ton ter Linden die internationaal bekendheid kregen met deze tuinstijl als Dutch Wave. Ook in andere landen waren er ondertussen tuinontwerpers, als bijvoorbeeld: Dan Pearson en Roy Diblik, drukdoende met hun ontwerpen waarin voornamelijk vaste planten (en grassen) een plek kregen. De New Perennial Movement was geboren! (lees bericht)

5 (nieuw)

Combineren met vaste planten in de border.

Vaste planten staan momenteel volop in de belangstelling. Deze groep planten heeft dan ook vele positieve eigenschappen waar we zeker gebruik van moeten maken. De keuze aan vaste planten is de laatste jaren flink veranderd en uitgebreid.
Vaste planten kunnen een belangrijke rol spelen in allerlei tuinstijlen. Bij een klassieke border zijn eigenschappen zoals kleur en hoogte belangrijker dan bij een ‘natuurlijk’ ontwerp. (lees verder)

4 (3)

Een gids voor het maken van een ‘Natuurlijke tuin’.

De natuurlijk ogende tuin wint steeds meer terrein in De Lage landen. De vaak als stijfjes ervaren traditionele borders waarin de planten zijn gerangschikt van laag naar hoog, als ware het een ouderwetse klassenfoto, worden steeds vaker omgetoverd in stukjes geschapen natuur. Internationaal heeft Nederland hier al vele jaren hoog aanzien in en wordt er gesproken over de “Dutch Wave”. De aanpak die onze landgenoot Piet Oudolf hierin hanteert wordt wereldwijd gezien als de nieuwe standaard en heeft van Piet Oudolf de meest invloedrijke tuinarchitect ter wereld gemaakt. Nu is het ook de tijd om aan uw border te werken en plannen te maken voor het voorjaar, denk daarbij ook eens aan een natuurlijke border en wordt ook pionier van een nieuwe manier van tuinieren! GO WILD! (lees bericht)

2 (6)

David Austin rozen voor de gemengde border.

In de ruim 45 jaar dat David Austin rozen kweekt heeft hij inmiddels zo’n 800 nieuwe variëteiten op zijn naam staan. Al zijn rozen ruiken nog echt ouderwets lekker en hebben over het algemeen dikgevulde bloemen met zachte pasteltinten en juist deze eigenschap maakt deze rozen uitermate geschikt voor in de gemengde border. (lees bericht)

1 (nieuw)

Een border á la Ton ter Linden.

De bekende tuinier en tuinontwerper Ton ter Linden heeft zijn bekendheid vooral te danken aan zijn hoge en overweldigende borders. De borders met hun natuurlijke uitstraling en subtiele overgangen in kleur hadden een betoverend effect op velen.
In Ton’s tuinen in het Drentse Ruinen kregen zijn borders voor het eerst vorm. Jaarlijks werden deze tuinen dan ook door vele duizenden tuinliefhebbers bezocht. De inspiratie voor zijn borders deed hij tijdens zijn jonge jaren op in het Amstelveense Jac. P. Thijssepark. Toen hij jaren later de gelegenheid kreeg om samen met Anne van Dalen een boerderij met meer dan een hectare grond te kopen begon Ton zijn droom te verwezenlijken. (lees bericht)

Met de voorgaande editie nog vers in ons geheugen kunnen wij alweer vooruitblikken naar de RHS Chelsea Flower Show 2016.  De terugkeer van tuinontwerpers naar de show en veel nieuwe gezichten zijn slechts enkele hoogtepunten. Vanaf jl. 1 december zijn de tickets al te bestellen.

Van oudsher is de show opgedeeld in het Great Pavilion, waar kwekers hun (nieuwe) producten tentoonstellen, de Show Gardens waar bekende tuinontwerpers en tuinarchitecten hun kunsten vertonen en de Artisan en Fresh Gardens waar gewerkt wordt volgens concepten.

The Great Pavilion

Het hoogtepunt in deze gigantische tent, waar 500 bussen in kunnen passen wordt dit jaar de centrale stand van kwekerij Bowdens (Devon). Deze kwekerij is al in het bezit van enkele ‘Gold Medals’. Bowdens pakt uit met een compleet treinstation, inclusief een stoomlocomotief uit 1920.

Millais Nursery gaat dit jaar tijdens de RHS Chelsea Flower een ‘Walk Through’ stand verzorgen voor de 100-jarige Rhododendron Society. Het gaat een reis door de tijd worden met grote soorten zoals die honderd jaar geleden in trek waren tot de meer compacte soorten en variëteiten die er tegenwoordig worden gebruikt. Tussen de ruim 100 exposanten zitten wederom enkele nieuwkomers zoals; Tom Smith Plants, Hogarth Roses en Love the Plot You’ve got.

Show Gardens

Een van de hoogtepunten in 2016 is de terugkeer van de ‘Multi-award winning’ tuinontwerper Cleve West, zijn inspiratie is een oud eikenbos in het Exmoor National Park waar hij tijdens zijn jonge jaren veel tijd doorbracht. De tuin heeft als sponsor  M&G Investments. Voor dit ontwerp worden stenen gedolven uit het Forest of Dean. Een gravel en stenen pad met daarlangs een beplanting van echte bosplanten brengt je naar een verzonken terras en vijver.

Diarmuid Gavin won in 2011 al een gouden oorkonde en gaat deze editie van de RHS Chelsea Flower show proberen dit resultaat te evenaren. De tuin krijgt de naam The British Eccentrics Garden. In zijn ontwerp heeft hij o.a. een folly, veel vormsnoei en een verzonken Italiaanse vijver verwerkt.

Andere hoogtepunten zijn de terugkeer van Chris Beardshaw naar Chelsea,  nieuwkomers Chihori Shibayama & Yano Tea uit Japan met hun Oost West tuin, James Basson met de L’Occitane tuin, Jo Thompson met de Chelsea Barracks Garden. Ook zijn Hugo Bugg en Andy Sturgeon van de partij in 2016.

De Artisan en Fresh Gardens

Peter Eustance heeft een ontwerp gemaakt waar muziek in zit, hij liet zich voor deze tuin inspireren door de wereldberoemde percussionist Dame Evelyn Glennie. De beroemde tuinontwerper Sarah Eberle maakt een tuin voor Viking Cruises gebaseerd op de drijvende tuinen van de Mekong rivier in Cambodja. Juliet Sargent maakt haar debuut in 2016 met een fresh garden die aandacht vraagt aan slavernij toen en nu. Martin Cook en Gary Breeze maken een tuin in een kubus van 2,5 meter.

Statistieken

• jaarlijks ongeveer 165.000 bezoekers
• 500 exposanten
• 33 dagen zijn nodig om de show gardens op te bouwen
• Dit jaar meer showtuinen in totaal 16,  8 Artisan Gardens en 6 Fresh Gardens.
• Het grote paviljoen beslaat 12.000 m2

Een compleet overzicht van alle deelnemers kunt u hier vinden;

• Show Gardens
• Artisan Gardens
• Fresh Gardens
• Floral Marquee
• Meer statistieken

RHS Chelsea Flower Show (24 – 28 Mei 2016)
23 mei  Press Day
24 – 25 mei RHS members only
26 – 28 mei RHS members and non-members

24 – 27 mei  8.oo – 20.00 uur
28 mei 8.oo – 17.30 (sell off begint om 16.00 uur)

Locatie: Royal Hospital, Chelsea, London SW3 4SL

De entreeprijzen liggen tussen de 23 en 68 Britse ponden.

Tientallen jaren diende het Broerenkerkplein te Zwolle als parkeerplaats tot het in 2003 op de schop ging en volgens ontwerp van landschapsarchitect Peter van Saane opnieuw werd ingericht. Aan mij de uitdaging om voor deze historische plek passende beplanting te bedenken.

Over het plein uitgespreid liggen in het verlengde van de Librije drie plantvakken: twee rechthoeken in het hoger gelegen plateau, en als je voorbij de wijwaterbak de trap afdaalt, een groot vierkant vak rondom de smalbladige es, Fraxinus angustifolia.

Parallel aan de borders lopen beukenheggetjes, die worden geknipt in de vorm van de ezelsruggen op de muurtjes die het plateau insluiten. Daarachter, op het plateau, richting winkels, doorkruisen statige klinkerpaden, in de lente met krokussen besprenkelde grasvelden, onder hoge, sfeerbepalende linden.

De bloemborders zijn zodanig ingericht dat de planten per seizoen veranderen in wisselwerking met hun omgeving. ’s Zomers vormen frisse bloemen in allerlei tinten wit een uitbundig contrast met de omringende muren terwijl diezelfde, dan inmiddels ingedroogde schermen, bollen en pluimen in de winter rijmen op de oude bakstenen van de Wijndragerstoren, de stadsmuur en de Librije.

Middelste perk op het plateau van het Broerenkerkplein met verschillende witte hortensia’s, Alchemilla mollis, Hosta ‘Francee’ en Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’. Begin juli voert Hydrangea ‘Annabelle’ de boventoon. In augustus doemen hiertussen de pluimen van Hydrangea paniculata ‘Lime Light’ op.

Ik heb hier gekozen voor een bijzondere combinatie, sterke, niet zeldzame planten die goed in de omgeving passen en er ook iets aan toevoegen. Diverse soorten Hydrangea en enkele Viburnums vormen de ruggengraat van elk plantvak. Hydrangea arborescens ‘Annabelle’, met haar indrukwekkende bollen bloeit van het late voorjaar tot ver in oktober en soms zelfs met wat kleinere bloemen tot in december.

De bloemtuilen beginnen fris groenwit, zijn in hoogzomer oplichtend helderwit, in de nazomer bleekgroen, zeegroen en verkleuren in de herfst, richting winter, langzaam bruiner en bruiner. Haar bloemknoppen bevriezen nooit want ze ontwikkelen zich op het hout dat in de lente ontstaat.

De ‘Annabelles’ worden afgewisseld door hun subtiel bloeiende oermoeder, Hydrangea arborescens, met haar schermen van Brussels kant en hier en daar een lokbloem. Ongeveer een maand later doemen de volle, dan verse, helderwitte pluimen van Hydrangea paniculata ‘Lime Light’ tussen deze bloembedden op.

Viburnum opulus ‘Compactum’, deze langzaam groeiende Gelderse roos bloeit begin mei al met een bloeiwijze die lijkt op die van hortensia’s.

Al in mei bloeit Viburnum opulus ‘Compactum’ als heraut van de schermbloem dragende hortensia’s, die pas ruim een maand later zullen verschijnen. Deze gedrongen sneeuwballen leunen als steunberen tegen de hortensiabedden aan. Viburnum opulus ‘Compactum’ is een rijke bloeier die vanaf eind juli, begin augustus meestal volhangt met glimmende, helderrode bessen die er heel aantrekkelijk uitzien, maar galbitter smaken, waardoor de meeste vogels ze niet lekker vinden.

Op zich een heel prettige eigenschap, tevens de reden waarom ze hier zijn toegepast want daardoor kunnen we de hele winter, vaak tot ver in de lente genieten van deze vrolijke, vuurrode accenten tussen de takken. Bovendien rijmt de kleur van de bessen op de roodbruine luikjes van de Librije.

Massaal is de aanplant van Euonymus fortunei ‘Emerald Gaiety’, de bekende witbonte, wintergroene kardinaalsmuts die in het midden van de borders, dwars door de hortensia’s tot bijna een meter hoog mag worden. De diepe, zomerse schaduw van al die hortensiabladeren deert hen niet; iedere herfst komen de kardinaalsmutsblaadjes fris te voorschijn om gedurende de winter hun visuele rol op te eisen.

Tussen deze wintergroene bodembedekker staan enkele bladverliezende vaste planten, waaronder de hartlelie, Hosta fortunei ‘Francee’ die haar hartvormige, donker olijfgroene bladeren met brede helderwitte zomen in het voorjaar ontvouwt en in juni op haar mooist is. Het sprankelende bonte blad van deze cultuurvariëteit is bestand tegen felle zon. Een andere vaste plant die zich – tot op zekere hoogte – tussen de hosta ’s uit mag zaaien, is de vrouwenmantel, Alchemilla mollis.

Het Broerenkerkplein is elk seizoen een groene oase in de Zwolse binnenstad

Harry Pierik.

De kerstversieringen liggen weer voor een jaar op zolder, het eerste boeket tulpen staat te pronken op tafel… en ik kan niet wachten om te beginnen aan het nieuwe tuinseizoen!

Alle tuiniers kennen dat gevoel, dat je alweer staat te popelen om naar buiten te gaan en te beginnen met opruimen. Maar in de borders moeten we alles nog even met rust laten, het kán immers nog koud worden. Dus dan maar een inspiratiedagje inplannen… want onze tuin wordt immers `elk jaar nóg mooier dan vorig’ en alles valt of staat met een goed plan!

Het voordeel van het hebben van een grote tuin is, dat je veel tuinideeën kunt waarmaken en al je fantasieën kunt uitleven. Er zijn delen van onze Versicolor-tuin, die in de 27 jaar dat we er wonen al minstens 3 keer helemaal veranderd zijn van indeling of beplanting, om aan mijn drang tot vernieuwing te kunnen voldoen. Waar nu onze knallende ‘Indian Summer Garden’ vol Dahlia’s en met een Mediterraan tegelbankje pronkt, lag enkele jaren terug onze snoeperige Daglelie-tuin en weer jaren daarvoor was er op die plek een tuintje vol éénjarigen, waar ik experimenteerde met zaaisels in gewaagde kleurencombinaties (oranje-zalm-roze). De huidige Italiaanse vijvertuin was ooit Geranium-tuin (tot de woekerende soorten het overnamen) en startte haar leven als ‘kleurencirkel’. Kortom… verandering van spijs doet eten, verandering van beplanting doet tuinieren.

Dus zit ik op een grijze januaridag heerlijk aan de houten eettafel met een vers gezette cappuccino, met als doel om weer eens vrijelijk te fantaseren over nieuwe tuinen. Veel mooie ideeën van het afgelopen jaar komen voorbij. Sinds een bezoek aan Tuin ‘De Villa’ in de Ooijpolder blijf ik verhitte dromen houden over een prachtige grote siergrassentuin met daartussen prairieplanten die tegen vette klei kunnen, verbonden door slingerende gemaaid-graspaden. Maar daarvoor heb ik tenminste 500m2 nieuwe tuin nodig…  Hmm, toch maar eens met de boer-buurman praten?

De Hortvs-tuin van Peter Janke in Duitsland was ook zo’n inspiratiebommetje, met o.a. een prachtige schaduwtuin vol verrassingen…  als plantenliefhebber biedt schaduw weer zoveel nieuwe mogelijkheden. Ik droom er spontaan een klein stromend beekje bij. Maar een schaduwtuin vereist een flinke bosrand en die staat er natuurlijk niet zo 1-2-3 tussen de weilanden. Tja…
Het goede nieuws is dat vrij brainstormen en het besnuffelen van tuinboeken uiteindelijk bijna elk jaar wel tot een concreet nieuw plan leidt.

Mijn inspiratie-tips voor jou zijn dus simpel: ga in 2016 interessante open tuinen bezoeken, maak tijd voor spannende kwekerij-uitstapjes, lees tuinmagazines, verwen jezelf met een nieuw tuinboek en vergeet vooral ook deze website niet. Maar vooral: wees eigenwijs en dúrf te dromen! Er zijn immers al genoeg imitatie-tuinen :)

Ik wens alle lezers van TuinenStruinen een inspirerend nieuw tuinjaar toe !

Marianne Greiner (51) is al 27 jaar eigenaar van de Versicolor Tuin in Lutjewinkel die in het seizoen veelvuldig geopend is voor bezoekers en waar zij tuiniert met partner Frans en vader Piet (81). Daarnaast werkt zij als Tuinontwerper, groen-auteur en heeft ze een Salsa dansschool. Gluren kan o.a. op www.versicolor.nl

We zijn begonnen aan 2016, en hoe. Ons land werd deze eerste week in januari in twee klimaatzones verdeeld. Boven ons hoofd vocht de kou uit Siberië met de warme lucht uit het zuiden. De een duwde de ander kilometers heen en weer. “Ik zit in coderood”, zucht mijn gesprekspartner aan de telefoon. Het is bijna niet voor te stellen in het zuidwesten waar ik verblijf en het onveranderd warm is voor januari. Na de milde decembermaand die voor asperges op de kersttafel zorgde en ons allen in de war bracht, is de nieuwe situatie bijzonder interessant.

Als koning winter het zuiden links laat liggen, kunnen we gaan vergelijken hoe het onze tuinen vergaat. Hoe planten reageren op de compleet verschillende omstandigheden na de gezamenlijke warme maand. Met enige jaloezie kijk ik naar de vorstfoto’s uit het noorden, het levert na eenmaal schitterende plaatjes op naast een hoop ongemak.

Maar nu ben ik vooral benieuwd of mijn in de knop staande Gaura’s die in Andalusië in het zuiden van Spanje de hele winter bloeien er bij mij ook in slagen echt in winterbloei te komen. En dus kruis ik toch mijn vingers voor het uitblijven van echte vorst. Jammer voor mijn konijnen die in hun wintervacht met bijbehorende bontkragen de winter doorbrengen. Zolang het geen 20 graden wordt, zal het niet té warm voor ze zijn.

Het schattige, aaibare en superzachte (vooral het blad) eenjarige grasje: Lagurus ovatus oftewel hazenstaart kwam pas in september in bloei na een late zaaipoging (normaal is juni/juli). ‘Net op tijd’, dacht ik om nieuw zaad te kunnen winnen voor een volgend seizoen. Maar dat pakt heel anders uit. Het grasje bloeit maar door en er is een nieuwe combi in de maak met de ‘Irissen reticulata’ die snel omhoog schieten. Er ontstaan misschien combinaties in de border, die zorgvuldig geplande opvolgende bloeicombinaties volledig in de war kunnen schoppen. Anarchie in de border, ik verheug me er op.

Het was ook weer heerlijk om tuinontwerper Albert Tielens van Tielens tuinen in mijn eigen woonplaats te spreken. Hij zegt: “Waarom moet iets in de tuin, omdat mijn moeder het deed?, of haar moeder? Als mensen aan me vragen wat ik van hun tuin vind, ga ik niet meten. Dat kan hooguit met vakgenoten, iedere tuinliefhebber moet vooral doen wat hij of zij met liefde doet. Bloemenborders aanleggen om boeketten te plukken, een wilde grasmat nauwelijks maaien (terwijl ik dat drie keer per week doe). Het planten van een bloeiende bonte kleurenmix , wie ben ik om daar wat van te vinden? Als hij of zij er maar gelukkig van wordt.” Alles mag, niks moet dus.

Wat moeten we in dit kader met de trendthema’s die de groenbranche ons voorlegt? Wat is een trend eigenlijk? Van Dale zegt erover: 1. Een ontwikkelingslijn, neiging, richting. 2. Mode: de nieuwste trends. Wakker is hét trendthema van 2016. Ik lees:

onder invloed van economische, sociale en maatschappelijke ontwikkelingen verandert er van alles om ons heen. En dan gaat het nog even verder over de technologische ontwikkelingen.

Wat een open deur. Is er een jaar geweest in de recente geschiedenis wat dit thema niet had kunnen hebben? Een invulling aan betekenis 1 levert het in ieder geval niet op. Vreemd is ook dat juist ontwikkelingen de natuur aangaande niet genoemd worden (klimaat, afname biodiversiteit). Ik lees verder: de Groenbranche Trends 2016 zijn een vertaling van deze ontwikkelingen specifiek gericht op de groene branche, voor toepassing zowel binnenshuis als buitenshuis. De Groenbranche Trends 2016 omvatten drie stijltrends die ieder een ander type consument aanspreken, te weten: Connect The Story (duurzaam, natuurlijk), Reconsider Space (strak, grafisch, Mondriaan, was al te zien op Chelsea 2015) en The World Beyond (sprookjesachtig, weelderig, bijbehorend kleurgebruik paars, pastel lila, roze, blauw en groen. Als ik de bijbehorende stijlplaatjes bekijk, zie ik de terugkeer van de romantische tuin.).

Ben je er nog? Het zijn net filmtitels, sterker nog The World Beyond is de titel van een griezelfilm uit 1978… Niet zo heel sprookjesachtig. Waarom de behoefte om dit in het Engels vast te leggen, terwijl ook onze taal zo rijk is aan kleur en klank, of is dit voor de export? Het gaat in ieder geval om de invulling van definitie 2: modetrends voor de tuin, die een jaar duren, want in november 2016 worden de nieuwe trends bekend gemaakt. Het komt op ons af in folders en wat je met een beetje goede wil tuinprogramma’s zou kunnen noemen. Een geruststellende gedachte, het is niet anders dan kledingcollecties die wisselen dus en vintage is gelukkig ook daar hip. Haal eruit wat je aanstaat en blijf vooral je eigen ding doen. Je kunt genieten van wat anderen creëren maar het hóeft niet op een andere manier. En perfect bestaat niet. Want ook de mooiste tuinen hebben eigenaren die blijven zien wat beter kan. Ook zij worden overvallen door spontane verrassingen, afgeknabbelde dahlia’s en omgewaaide riddersporen. Blijf vooral je zelf, ook in de tuin.

In mijn eigen tuin zet ik de trend door die ik al lang geleden heb ingezet: groen, bloemen, natuurlijk, zonder gif en diervriendelijk. En natuurlijk verander en verbeter ik. Tenminste zoals ík dat zie als verbeteringen, misschien vindt een ander juist de oude situatie aangenamer. Tuinjaar 2016 gaat in ieder geval interessant worden. Dat het ook voor jou een mooi tuinjaar mag worden. Mochten mijn Gaura’s in maart tegelijkertijd met de eerste narcissen in bloei staan, dan laat ik het weten.

Mijn World Beyond:

Ellen van der Peet is groenjournalist, schrijft voor groentijdschriften en op haar blog www.groenjournalistiek.nl , doceert aan de School voor Journalistiek. Tuiniert inmiddels 27 jaar, sinds 2005 op zandgrond in Hoeven Brabant. Noteerde als kind de bestellingen voor het bedrijf van haar ouders, een handel in tuinbenodigdheden. Plukt bloemen sinds ze kan lopen.

In januari is ‘groen op stam’ het thema van de Woonplanten van de maand. Deze grote sfeermakers schitteren regelmatig in de woonbladen en worden steeds populairder bij het grote publiek. Extra reden dus, om ze deze maand extra onder de aandacht te brengen.

Kamerbomen en hun verhaal

Stamproducten zijn er in vele maten en vormen. Van korte en dunne tot dikke en lange en van grillige vormen tot ranke, rechte stammen. Het zijn decoratieve en luchtzuiverende kleine bomen voor in de huiskamer. Door de succulente eigenschappen in de stam kunnen de planten het water opslaan om in de vrije natuur droge periodes te overwinnen. Dit gemak dient de mens binnenshuis: het zijn ‘easy care’ planten, die weinig verzorging nodig hebben.

Productie van kamerbomen

Het grootste deel van het ‘groen op stam’ wordt geproduceerd in Midden-Amerika in landen als Guatemala en Costa Rica; sommigen komen ook uit China. De stammen komen per zeecontainer naar Nederland waar ze worden ‘afgekweekt’ op een kwekerij. Veelal zitten er bij aankomst bijna geen wortels aan de plant. Binnen enkele maanden wortelen de planten en groeit aan de bovenkant een prachtige hoeveelheid blad in vele kleuren, vormen en maten, afhankelijk van de soort en cultivar.

Waar let u op bij inkoop van kamerbomen?

• Bij de inkoop van planten met stammen is het belangrijk te letten op de wijze hoe goed de stammen geworteld zijn in de pot. In principe moeten de wortels tot helemaal onder in de potten zijn doorgegroeid om een succesvolle, gezonde plant in handen te hebben.
• Let daarnaast op de potmaat in relatie tot het aantal koppen per stam of stammen per pot, de vorm van de stam, de hoogte/lengte van de plant en de leeftijd van de plant. Met uitzondering van Beaucarnea die wordt aangeleverd in een pot die slechts iets groter is dan de plant moeten de andere drie kamerbomen een pot met wat groeiruimte hebben.
• De meeste stamplanten komen voor in verschillende verschijningsvormen: enkele stam, kopstek, toef (meerdere planten van een soort in een pot), vertakt (2 of meer zijtakken op hoofdstam), met onderbeplanting, stump of mummies (grove natuurlijk gegroeide stamvormen).
• Er mogen er geen verdroogde (bruine) bladpunten groter dan 5 mm voorkomen.
• De plant dient vrij van ziekten en plagen te zijn: bij dit soort houtige stammen vooral letten op wol-, dop- en schildluis en in de stammen eventuele bananenboorders of -mot.
• De kop van de stam moet zijn afgesloten met was of iets vergelijkbaars om rotten door vocht of inwateren te voorkomen. De meeste kamerbomen zijn gevoelig voor kou, laat de temperatuur niet onder de 12 -15°C komen.
• Keuze Kamerbomen-assortiment:
  Het aanbod ‘groen op stam’ is rijk. De meest voorkomende kamerbomen die een stam vormen zijn Dracaena en Beaucarnea, beiden afkomstig uit de familie van de Agavaceae. Pachira is een plant uit de familie van de Malvaceae en Polyscias komt uit de Araliaceae, waartoe bijvoorbeeld ook Hedera behoort.

Dracaena
In de handel is Dracaena het meest voorkomende geslacht. Het assortiment kent veel soorten en cultivars die te onderscheiden zijn aan de bladvorm en bladkleur. De grootte of verschijningsvorm van Dracaena heeft niets met de naam te maken. De planten zijn onderling het makkelijkst te onderscheiden door op soortniveau te kijken naar de breedte van het blad. D. marginata is 1 cm breed en altijd voorzien van een rode rand, D. deremensis is 2-3 cm breed, D. fragrans is 4-7 cm breed. Daarnaast kennen we nog de D. reflexa met enigszins korte , gebogen bladeren. Een aantal andere soorten is wat minder bekend: D. surculosa en D. sanderiana. Van al deze soorten komen diverse cultivars in de handel voor.

Beaucarnea
Van Beaucarnea recurvata zijn twee verschijningsvormen bekend in de handel. De volwassen vorm wordt als Beaucarnea verkocht en heeft altijd een mooie, vrij gladde stam. De jonge plant wordt onder de naam Nolina verkocht, maar is feitelijk dezelfde plant en kenmerkt zich door de kleine ronde bol waaruit de smalle bladeren groeien.

Polyscias
Van Polyscias kennen we veel verschillende soorten. Van fijn ingesneden bladeren (P. fruticosa), tot P. scutellaria en P. balfouriana met bijna ronde bladeren.

Pachira
Van Pachira is slechts één soort bekend in de handel, de aquatica. Wel zijn er heel veel verschillende verschijningsvormen, van kleine stammetjes tot metershoge bomen.

Verzorgingstips voor consumenten

• Hoe bonter de plant, des te lichter de standplaats moet zijn. Wanneer het blad meer bladgroen bevat kan hij met minder licht volstaan. Bladplanten mogen nooit in direct zonlicht, anders verbrandt het blad.
• Hoe groter en dikker de stam, hoe makkelijker de plant in het onderhoud is. De stam slaat water op, teveel vocht kan zelfs leiden tot het rotten van de stam. In het algemeen geldt: regelmatig water op kamertemperatuur geven en een voetbad voorkomen. In het voorjaar en de zomer is een douche in de vorm van een regenbui mogelijk door de plant even buiten te zetten. Zoiets gebeurt in de natuur tenslotte ook.
• Eventueel geel of lelijk blad laten verdrogen en dan weghalen.
• Wanneer een kamerboom te hoog of minder mooi is geworden kan hij gesnoeid worden, het beste in de lichtarme maanden. Ze kunnen soms ook bloeien, zeker als ze ‘liefdevol ‘verwaarloosd’ worden.
• Om kamerbomen lang goed te houden is eens per maand kamerplantenvoeding aan te bevelen.
• Ten overvloede: kamerbomen zijn alleen ter decoratie en niet voor consumptie.
• Vele stamplanten hebben luchtzuiverende effecten, zeker wanneer de kamerboom een flinke maat heeft.

Bron: Bloemenbureau Holland/Mooi wat planten doen

Liefhebbers van Tuinreizen komen graag naar het Verenigd Koninkrijk, er zijn dan ook maar weing andere landen waar het tuinieren zo populair is als op dit eiland. Daar zijn en mogen de Britten dan ook best trots op zijn.

De vele tuinen bij landhuizen, kastelen en paleizen vormen het Britse groen cultureel erfgoed. Sommige blijven trouw aan de oorspronkelijke stijl en vormen als het ware een tuinmuseum, andere gaan meer met hun tijdsgeest mee en weten vele te inspireren als trendzetter.

Crathes Castle & Gardens, Aberdeenshire

De ommuurde tuin  van Crathes Castle is bijna 400 jaar oud. De tuin is aangeplant met een breed sortiment ongewone planten. De tuin vol kleur en geur heeft jaarrond altijd iets te bieden voor de bezoekers. Er zijn prachtige borders met vaste planten, gazons, historische taxusbomen en kassen. WEBSITE

Arley Hall, Cheshire

Het meest bekend is deze tuin met de borders van kruidachtige. Naar alle waarschijnlijkheid is dit de eerste van zijn soort in het V.K. Het formele gedeelte van deze tuin is ruim 4 ha groot.  Verder is er een prachtige rozentuin, een Italiaanse tuin en bostuin. WEBSITE

Chatsworth, Derbyshire 

De eigenaar van dit landgoed was de mede-sponsor en inspiratiebron van de prijswinnende tuin – door Dan Pearson ontworpen – op de RHS Chelsea Flower Show 2015. De tuin van Chelsea krijgt dit jaar een vaste plek op het grote landgoed.

De tuin heeft zich al ruim 450 jaar weten te ontwikkelen tot de prachtige tuin die het nu is. De ruim 50 ha formele tuin is verdeeld in een labyrint, rotstuin, rozentuin, Cottagetuin en een Italiaanse tuin. De tuin is ook bekend om zijn fonteinen en waterlopen. De 7 km lange route door het bosgedeelte bevat een historische collectie van zeldzame bomen en heesters. WEBSITE

Wollerton Old Hall Garden, Shropshire

Deze formele tuin heeft drie noord-zuid en drie oost-west zichtlijnen. Hagen, muren en paden verdelen de tuin in tuinkamers met elk hun eigen stijl en thema. De tuin heeft een groot sortiment planten met belangrijke collectie’s van Clematis, Salvia, Phlox en rozen. WEBSITE

Formele tuinen kenmerken zich door een streng symmetrische indeling. De plantenbedden worden omzoomd met lage haagjes van (meestal) Buxus. De tuinen worden omsloten door muren ter bescherming van de gewassen door wild en wind. Ook ontstond er een gunstig miccroklimaat door deze muren waardoor het soms wel enkele graden warmer is binnen deze omheining. Tegen de zuidzijde van wanden werden fruitbomen geplaatst. 

Aberglasney House & Gardens, Wales

Aberglasney’s unieke taxustunnel is, naar men denkt. aangeplant in de 18e eeuw. Deze groene tunnel brengt u naar een 5 ha grote kloostertuin. Binnen de muren van deze tuin staat een geweldige plantcollectie met veel tropische en subtropische planten zoals: orchideeën, palmen, magnolia’s en cycads. WEBSITE

Helmingham Hall, Suffolk

Dit bijna 200 ha grote landgoed heeft een mooie klassieke parterre en een ommuurde keukentuin. De borders met veel vaste planten worden afgewisseld door tunnels van o.a Lathyrus. Aan de andere zijde kunt u een groot hertenpark en een knopentuin vinden. WEBSITE

Bij de oude kloosters was de formeel ingerichte tuin omringd door gebouwen. De tuin deed dienst als plek om voedsel te verbouwen en kruiden voor medicijnen. Later kreeg de formele tuin, dan vaak aangelegd bij kastelen en landgoederen, er functie’s bij zoals gedeeltes waar bloemen werden gekweekt ter decoratie in de landhuizen.

Waddesdon Manor, Buckinghamshire

Deze laat-negentiende eeuwse tuin is destijds aangelegd door de bekende familie Rothschilds. Deze gefortuneerde familie was aanhanger van de Victoriaanse tuinstijl, dit is nog goed te zien in de parterre aan de zuidkant. een aantal van maar liefst 19.000 planten vinden jaarlijks hun plek in de borders. Verder is er een gerestaureerde voliéretuin en een rozentuin van ongekende schoonheid. WEBSITE

Hatfield House, Hertfordshire

Elizabeth I heeft in dit oude tudor-paleis een groot gedeelte van haar jeugd doorgebracht. De tuinen hebben een oppervlakte van ongeveer 20 ha. Hoogtepunten in de tuinen zijn de zonnewijzertuin en de knopentuin. Bij een bezoek in het voorjaar kunt u in de bostuin genieten van massa’s narcissen en ‘Bluebell’s’. De tuin aan de oostkant heeft een aantal elegante parterre’s met vormsnoei en ongewone planten.

(Website momenteel buiten gebruik.)

Rond het jaar 1500 krijgen de tuinen een ruimer karakter in plaats van het naar binnen gekeerde van de middeleeuwen. De muren maken bij veel tuinen plaats voor grachten en hagen. Tuinen werden statussymbolen voor de wel gefortuneerde eigenaren en dienden vanaf dan ook ter ontspanning. Er kwamen rozenperken en kunstvoorwerpen op hoeken van paden en in vierkanten, versieringen met bogen, loofgangen, priëlen, fonteinen, waterlopen, grasperken, doolhoven, en bomen in vormsnoei.

Chelsea Physic Garden, London

Deze speciale tuin in Londen heeft een collectie van ruim 5000 verschillende plantsoorten. Al de planten zijn historisch, eetbaar of hebben een medicinale eigenschap. In de ommuurde tuin staat een olijfboom welke de grootste in het V.K. is en de meest noordelijk gelegen grapefruit-boom. Door de gehele tuin gelegen vindt u een collectie van honderd  bijzondere bomen. Het is een relatief kleine tuin (2 ha) met een prachtige collectie bomen en planten. Vergeet niet een kijkje te nemen in de kassen waar ook een mooie varentuin is te vinden. WEBSITE

West Dean Gardens, Sussex

Deze tuinen met een oppervlakte van 45 ha. heeft een plantcollectie waar zelfs de beste tuinier nog inspiratie van krijgt. De tuinen hebben al veel prijzen mogen ontvangen. Alleen al de 16 kassen op het landgoed zijn de moeite waard. WEBSITE

Bij moderne bedrijven horen moderne gebouwen en bij deze moderne gebouwen hoort modern groen. Steeds vaker wordt er gekozen voor moderne toepassingen van het groen zoals; groendaken, daktuinen en muurtuinen. Facebook is zo’n modern bedrijf en bij hun nieuwe hoofdkantoor (Menlo Park U.S.A) is het groen dan ook inventief en bovenal hip.

Het gehele dak van het nieuwe pand is uitgerust met een daktuin vol met hippe elementen. Het pand is ontworpen door de bekende architect Frank Gehry, ook bij de tuin had deze architect een vinger in de pap. Door veel van de planten die thuishoren in deze omgeving te gebruiken is de impact van het pand op de natuur zo klein mogelijk. Wat plantsoorten en vierkante meters betreft is de natuur op deze plek er niet op achteruit gegaan.

Groen heeft, en dat weten steeds meer bedrijven ook, een positieve uitwerking op de ‘Human Recources’. Mensen voelen zich in de nabijheid van ‘natuur’ prettig wat een goede uitwerking heeft op hun productiviteit. Het ziekteverzuim gaat drastisch omlaag bij open en groene gebouwen.

In het geval van het pand van Facebook heeft de ontwerper het omringende landschap verenigd met het groen op en in het pand waardoor er een zo ‘natuurlijk’ mogelijke beleving is.

Daarnaast zijn er verschillende hippe elementen toegevoegd. Met als doel de creatieve hersenspinsels van de werknemers,  die zij krijgen door de positieve ambiance, om te zetten in concrete plannen. Hiervoor zijn er bijvoorbeeld moderne blokhutten om in te brainstormen en vindt je hier Whiteboards om de plannen vast te leggen.

In het gebouw werken 3000 mensen in één grote ruimte op de eerste verdieping. De laag daaronder is gebouwd om het gewicht van deze inmense daktuin te kunnen dragen. Het gewicht van deze tuin is vergelijkbaar met 5 verdiepingen van dit pand. De connectie van het binnen en buiten groen voelt heel natuurlijk aan.

Het dak is tevens de locatie voor het populaire lunchcafé. Er worden veel sociale activiteten georganiseerd, zoals een ‘community herb garden’ die door vrijwilligers wordt onderhouden. Misschien wel het meest inventieve aan deze aanpak is dat door de eenvoudige structuur van het gebouw er kosten werden bespaard waardoor de aanleg van de daktuin mogelijk was.

De invulling van de daktuin is ontworpen en aangelegd door CMG Landscape Architecture uit San Francisco.

Ik geniet altijd van de knusse maand december! Toch is het ook heerlijk als alle feestelijkheden achter de rug zijn en het gewone leven zijn gang weer kan gaan. Het huis ziet er wel even kaal uit zonder alle versierselen, dus graaf ik wat sneeuwklokjes uit de boomgaard en maak een compositie, met allerlei vindsels uit de tuin, op een platte schaal.

Met het sparrengroen van de kerstboom dekken we de kwetsbare planten in de tuin af, want wie weet wat er nog gaat komen. Langzamerhand begint het er buiten toch wat rommelig uit te zien. Sommige plekken zijn behoorlijk nat en als er geen rijp of sneeuw is, lijkt alles dan toch wat triest. Maar er zijn altijd kleine dingen waar ik van kan genieten: de winterjasmijn die de gevel van ons huis met gele bloemetjes versiert; de Helleborus  die de eerste bloemen al lang heeft geopend; de sneeuwklokjes; de toverhazelaar met z`n sierlijke gekringelde bloempjes; en de eerste gele puntjes in de knoppen van de winteraconieten langs de beukenhaag.

Wat ik zeker in de winter niet zou kunnen missen zijn de beelden in de tuin. Als ik spruitjes ga halen in de groentetuin word ik altijd begroet door deze bronzen haan, gemaakt door Ad Haring (www.adharing.nl). Vanzelfsprekend zit dit beest op de paal alsof het hek er speciaal voor hem is neergezet. Voor ons is het de kunst om een object zo te plaatsen dat het een eenheid is met de omgeving. Dat geeft een bepaalde rust, een harmonie waarin de strakke lijnen van de architectuur, de beplanting, de tuinmeubels en ook de ornamenten en beelden elkaar aanvullen of versterken. We zoeken bewust niet naar een confrontatie van beeld en tuin want dat roept een bepaalde spanning op die zou afleiden van de essentie in onze natuurlijke tuin. Een abstract kunstwerk van glimmend staal en glas zie ik dan ook niet in onze tuin staan. We hebben het wel geprobeerd, maar als ik dan in de buurt kwam was er altijd een soort schok; ik kon niet ‘om het beeld’ heen. Het eiste meteen al mijn aandacht op, met het gevolg dat de rest ondergeschikt leek. Soms is dat juist ook de bedoeling van de maker, en dat kan ik dan zeker waarderen. Ik heb prachtige opnamen gemaakt van dit soort objecten in meer formele of strakke moderne tuinen. Als zo`n object de ruimte krijgt creëert het als het ware een eigen sfeer om zich heen. Iets waar je steeds weer geboeid naar kunt kijken. Het is dus maar net waar je het accent legt: moet het beeld één zijn met de omgeving, of mag het object een spannend contrast geven.

Bovenal is en blijft het beleven van een kunstwerk een persoonlijke kwestie en heeft het in eerste instantie te maken met je eigen gevoel.

Zo heb ik een tijd gehad dat ik ontroerd raakte van jonge vaders met hun zoontjes. Ik maakte een beeld van een man met een jongetje op zijn schouders, dat helemaal aan die gevoelens appelleerde. Toen maakte het opeens minder uit of het contrasteerde in de omgeving of niet, want het gevoel dat ik bij dat beeld had, was veel belangrijker.

Nu weer even terug naar de haan van de foto; prachtig is te zien hoe hij, op een spontane manier, is opgebouwd uit stukjes was. Door deze manier van fotograferen komt dat nog eens extra goed over omdat er een mooi spel ontstaat tussen licht en donker. Het ochtendlicht schijnt schuin van achteren op het beeldje, waardoor een levendige foto ontstaat. Omdat het hier gaat om het vastleggen van een beeld is het niet noodzakelijk dat de achtergrond ook scherp is. Een scherp afgetekend object tegen een vagere achtergrond komt maximaal tot zijn recht, dus gebruikte ik een snelle belichtingtijd.

Hoe je ook over kunstobjecten in de tuin denkt, er is vast iets te vinden dat je kan boeien. En zet het dan zo neer dat je er, vanuit de favoriete stoel binnenshuis, van kunt genieten. Vooral in deze eerste koude maanden van het jaar . . .

Febuarifoto: Kerstrozen (Helleborus)

Er zijn weinig andere bloemen die de elementen zo durven te trotseren als de kerstroos (Helleborus). Ze bloeien bijzonder vroeg, vanaf de Kerst tot een maand of 3-4 daarna. De prachtige, hangende bloemen zijn vaak mooi geaderd en gespikkeld.

Ze komen voor in allerlei kleurschakeringen van zuiver wit, lichtgeel en groen, roze, donkerrood en zeer donkerpaars tot leikleurig blauw in allerlei subtiele mengsels.

Om de bloemen goed in beeld te krijgen ben ik hier wel door de knieën gegaan.
Steeds meer digitale spiegelreflexcamera’s zijn uitgerust met een kantelbare zoeker, wat het fotograferen vanuit lage standpunten een stuk comfortabeler maakt. Languit in het gras of in de aarde liggen, voor een mooie foto is gelukkig tegenwoordig niet meer nodig!

Zelf werk ik met een losse hoekzoeker (eens soort periscoop) die ik op de zoeker van mijn camera plaats, waardoor ik van bovenaf kan kijken.
Bij deze foto heb ik bewust de voorgrond betrokken, waardoor het gevoel van diepte wordt versterkt. Bovendien geeft het vage beeld van de sneeuwklokjes nog extra informatie over het seizoen waarin deze foto is gemaakt.

Mijn camera heb ik dicht bij een groepje sneeuwklokjes geplaatst en het objectief in de 160 mm stand gezet en gericht op de kerstrozen. Dit geeft ongeveer een vergroting van ongeveer drie maal. De stemmige sfeer van de foto wordt versterkt door gebruik te maken van tegenlicht.

WEBSITE

Sneeuwklokjes in de verborgen stadstuin, een (eerste) kleine bloemlezing.

Wie geniet er niet van sneeuwklokjes op zachte, zonnige winterdagen. Duizenden door vroege hommels bezochte bloemetjes, porseleinwit, bijna doorschijnend; prille lente in optima forma.

‘Harry, wil je dat echt nóóit, maar dan ook nóóit meer doen!?’, hijgde Marije terwijl ze me inhaalde, ‘Ik ben me kapot geschrokken joh! Ik dacht laatst dat je dood in de tuin lag!’ Vanuit haar kamer, drie hoog, kan ze ‘s winters een deel van mijn verborgen stadstuin zien. Voordat iemand nu gaat denken dat ik, zodra het tuinbezoek weg is, in mijn eentje oorlogje speel, zal ik er nu maar vooruit komen dat ik gewoon een beetje een sneeuwklokjesgek ben.

Als het in januari, februari of maart ook maar enigszins mogelijk is – en geschikt licht – verdwijn ik met twee grote plastic boodschappentassen de tuin in. Keurig aaneengesloten vlij ik die op het gras langs de sneeuwklokjesbedden en dompel me vervolgens vanaf dat ‘luchtbed’, met mijn fototoestel als duikbril, in een soort fascinerende ‘onderwaterwereld’, een zeegroen-witte waas met meer dan tweehonderd verschillende klokjes, wiegelend in het licht. In mijn afgesloten verborgen stadstuin ziet niemand mij bezig, dacht ik.

Bedekt met sneeuw of voorovergebogen door vorst, altijd richten de steeltjes zich weer op zodra het dooit. Sneeuwklokjes bloeien wit, de wetenschappelijke naam van het gewone sneeuwklokje bevestigt dit. Galanthus is Grieks voor melkwitte bloemen en nivalis betekent: wit als sneeuw. Trouwens, eigenlijk zijn deze bloemetjes niet wit, maar kleurloos. Lucht weerkaatst het invallende licht in alle richtingen, waardoor wij het als wit waarnemen. Als je sneeuw samenperst, krijg je ijs. Fijngeknepen sneeuwklokjesbloemblad is doorzichtig, glashelder, doordat de belletjes lucht tussen de bladcellen weg zijn geperst.

Het gewone sneeuwklokje dus, Galanthus nivalis, is het meest algemeen van de in totaal twintig soorten en honderden cultuurvariëteiten. Sneeuwklokjes zijn hier tegen het eind van de middeleeuwen ingevoerd en als stinsenplanten zodanig verwilderd dat men ze honderd jaar geleden nog als inheems beschouwde. Oorspronkelijk komen ze uit Zuidwest-, Midden- en Zuid-Europa.

Bij G. nivalis staan de platte, zeegroene blaadjes recht tegenover elkaar en meestal prijkt er op haar binnenste bloemdekblaadjes een groen half maantje. Sommige variaties hebben de vorm van een mannetje, een hoefprint of een hangsnor, al dan niet met naar boven gerichte punten. Er zijn er met grote vlekken, kleine vlekken of enkel twee groene stipjes op elke binnenste bloemslip en soms zijn ze zelfs helemaal wit.

Er zijn ook typen Galanthus nivalis met groene tekening op de buitenste bloemslippen. Dat kunnen streepjes zijn, maar ook duidelijk gemarkeerde groene punten aan de uiteinden, zoals bij de variëteit ‘Viridapice’.

Het gewone sneeuwklokje doet het prima op vochthoudende, vruchtbare grond in lichte schaduw. Zet ze vooral niet onder wintergroene planten want dan staan ze te donker en zullen ze wegkwijnen.

Van sneeuwklokjes genieten en ze fotograferen gaat vanzelf op zonnige dagen, maar juist ook als het bewolkt is zijn ze zo waardevol. Wanneer het niet al te donker is, veroorzaakt bewolking museumlicht, waardoor vormen en kleuren tot hun recht komen. Ook zonder zonneschijn, op sombere winterse dagen, als het net niet motregent, of voordat het begint te sneeuwen, zijn sneeuwklokjes lichtende lenteboden.

Website Harry Pierik

Zolang ik me kan herinneren, zie ik ze al vliegen.

Als kind is mij door mijn vader al op jonge leeftijd het verschil bijgebracht tussen kool- en pimpelmees, tussen huis- en ringmus, tussen merel en spreeuw. Vogeltjes voeren deden we toen nog door oud brood in piepkleine stukjes te scheuren. Thuis hadden we zo’n voerplank op berken-stammen-poten, die we anno nu weer als ‘helemaal retro zouden bestempelen.’

Toen ik op mijn 24^e met mijn partner ons huis met grote tuin tussen de weilanden had gekocht, kon ik mijn geluk niet op. Behalve tuinplezier kwam daar vanaf het begin ook zoveel nieuwe vogelpret bij! Mijn kennis – die tot nu toe beperkt was gebleven tot de meest bekende tuinvogels – groeide enorm dankzij alle weidevogels die in ons ‘geleende landschap’ voorbij vlogen, liepen en zwommen. Bergeend en waterhoen, lepelaar en sperwer, wulp en smient… ik sloot ze allen in mijn hart. Bij mij begint vanaf dat moment het voorjaar pas echt, als ik de grutto opgetogen en eindeloos herhalend zijn eigen naam hoor roepen.  Het is helemaal zomer als de huis- en boerenzwaluwen weer in duikvlucht over de tuin scheren en als ik ergens in de verte een koekoek hoor, kan ik mijn geluk niet op.

Vogels zijn onmisbaar in elke tuin, groot of klein. Ze brengen leven; de kleine winterkoning die als een muisje laag bij de grond weg schiet, de dappere roodborst die achter je aan hopt als je een stukje grond hebt omgespit, zwermen spreeuwen die in de nazomer onze vlierbessen komen plunderen… Ik houd ervan! Ze brengen bovendien heel veel luisterplezier.

Ik vind het heerlijk om in de zomer veel te vroeg wakker worden van het ochtendlied van de merel en de heggemus. Sinds ik de app ‘Tjilp’ op mijn mobiel heb staan, leer ik bovendien steeds meer vogels aan hun zang of roep te herkennen. De waarheid gebiedt mij te bekennen, dat ik daarmee een winterkoning met territoriumdrift ook weleens heb zitten plagen. Hij vloog me bijna aan toen ik mijn mobiel zijn roep liet nadoen. Sorry !

Ergens eind oktober zetten we meestal weer een grote vogelvoer-zuil neer, uiteraard goed zichtbaar vanuit de ramen, zodat we volop kunnen meegenieten van alle gasten die een zaadje komen mee snoepen. Grote groepen ringmussen zitten druk kwetterend in de sierpeer en laten zich niet wegjagen door de even fanatieke groenlingen en vinken. De roodborst en heggemus scharrelen liever op de grond de gevallen zaadjes op.

Er zijn leveranciers die vogelvoer zonder schil aanbieden, waardoor ‘gemorst’ zaad in het voorjaar niet leidt tot borders vol onkruid. Door het voeren in koude tijden en in het vroege voorjaar help je heel wat vogels de winter door en gaan ze sterk het broedseizoen in. Je wordt beloond met vrolijk gekwetter en kunt je erover verbazen wat er op koude dagen allemaal voorbij komt in je tuin. In koudere winters werd ik regelmatig verrast door de bonte specht die op bezoek kwam, of zat een meneer fazant gezellig mee te snacken.

Vogels maak je blij met bomen; zelfs al je tuin heel klein is, is ten minste één kleine boom altijd een goed idee! Een boom wordt gebruikt als uitzichtplek (veiligheid), verzamelplek, er kan een nest in gebouwd worden en de boom kan ook nog voedsel bieden (b.v. bessen of fruit).

Daarnaast zijn vogels natuurlijk gebaat bij beschutting in de vorm van hagen. Dat kunnen strak gesnoeide heggen zijn of losse heesters. Takkenwallen van gestapeld snoeihout brengen ook broedgelegenheid en insecteneters peuteren er vrolijk tussen de takjes, op zoek naar torretjes en spinnen. Heb je alleen ruimte voor een schutting, beplant die dan geheel met b.v. klimop en laat daar weer bloeiende klimplanten doorheen weven.

Bij ons in de Versicolor-tuin broedde enkele jaren geleden een wilde eend op het dak van een schuurtje dat geheel overgroeid was geraakt met klimop en wingerd. Prachtige plek, veilig uit het zicht. Het was wel een spektakel op de dag dat de jonge eenden pulletjes het nest moesten verlaten… moeder aanmoedigend kwakend op de grond. Eén voor éen sprongen de gele donsballetjes van het ruim 2 meter hoge dak, stuiterden even op en neer op de klei en waggelden daarna ongedeerd achter moeder eend aan.

Respect… doe dat maar eens na, als mensen-baby!

Klik op foto voor groter formaat:

WEBSITE

Misschien kunnen we klimrozen maar beter als leirozen omschrijven want ze zijn niet uitgerust om zelf te kunnen klimmen. De lange flexibele takken groeien direct vanuit de basis van de plant. Deze takken zijn vrij gemakkelijk te leiden langs bijvoorbeeld een muur, een pergola of een (fruit)boom. De zgn. Ramblers maken enorm lange takken zodat u hier al snel het door u gewenste effect kan bereiken. Deze Ramblers bloeien in de regel één keer, maar door slimme kruisingen ontstaan er steeds meer soorten die de gehele zomer kunnen bloeien.

De meeste Ramblers doen het prima tegen een op het zuiden of westen gerichte muur. Er zijn zelfs variëteiten die kunnen bloeien op een in de schaduw gelegen muur op het noorden gericht. Er kunnen ook mooie resultaten worden bereikt als u de leiroos in combinatie met bijvoorbeeld een clematis laat groeien.

Leirozen zijn over het algemeen zeer geschikt om tegen een bouwsel te leiden, op deze wijze kunnen zij meer hoogte(punten) geven aan uw tuin. Zorg wel voor een degelijk bouwsel om de uiteindelijke groei en uitbundige bloei te kunnen dragen.

De Ramblers van de bekende rozenveredelaar David Austin groeien snel, zijn gezond en bij een aantal van zijn Ramblers hebben de bloemen de kenmerken van de Engelse roos. De meeste Ramblers zijn uitbundige bloeiers waarbij de bloemen in trossen bloeien, vaak zijn dit enkelbloemige soorten. Vaak geuren zij ook heerlijk en laten we de rozenbottels niet vergeten. Vooral bij de in trossen bloeiende rozen zijn de takken vol kleine bottels een sieraad in de wintertuin.

Een beknopt overzicht:

• ‘Albertine’ lichtrood, geurend, niet doorbloeiend.
• ‘American Pillar’ kleine, enkele, roodpaarse bloei, niet doorbloeiend, sterke groei.
• ‘Bantry Bay’ mooie en sterke doorbloeier, roodpaarse bloemen.
• ‘Blush Rambler’ sterke rambler, geurend, licht roodpaars.
• ‘Bobbie James’ sterke rambler, kleine witte bloemen, niet doorbloeiend.
• ‘City of York’ gevulde lichtgeel tot wit, eenmaal bloeiend, sterke geur.

• ‘Dortmund’ grote enkele bloemenrood met wit hart, doorbloeiend.
• ‘Händel’ doorbloeier met gevulde witte bloemen met paars randje.
• ‘New Dawn’ doorbloeier met lichtrode geurende bloemen.
• ‘Pink Cloud’ sterke roos, geurende roodpaarse bloemen, doorbloeier.
• ‘Veilchenblau‘ kleine gevulde roodpaarse bloemen, bloeit niet door.
• ‘Zéphirine Drouhin’ doorbloeier, Bourbonroos, geurend, roodpaars.

Een zomerse overdaad van geel; en dat in februari? Inderdaad, geel zou je misschien niet met deze maand associëren, maar toch zijn er nogal wat planten die met deze zonnige kleur het tuinseizoen inluiden. Denk maar aan de winterjasmijn, verschillende cultivars van de toverhazelaar, de eerste narcis `Februari Gold` en diverse vroegbloeiende krokussen.

Op de foto zie je Eranthis hyemalis, de winterakoniet. De opname doet overdadig aan, en dat komt omdat ik de camera –  met een zak zout als “statief” – vlak voor het ‘bloemenweitje’ stevig op de grond heb gezet. Plat op mijn buik in het gras heb ik de compositie bepaald, waarbij ik geprobeerd heb om de veelheid van bloemetjes als een gele waas weer te geven. Eén enkel bloempje moest scherp zijn en uit de overdaad van geel omhoog komen. De bloemen waren open – dit gebeurt als de temperatuur wat stijgt –  en het tegenlicht maakte het geel transparant, zodat de meeldraden zich mooi aftekenen.

Ik hou ervan om zo te fotograferen dat mijn lens op dezelfde hoogte is als het object dat ik vast wil leggen. Hierdoor kan ik maximaal gebruik maken van het tegenlicht. Bovendien geef ik de kijker de indruk dat hij tussen de bloemen staat en er zich één mee voelt. Met winterakonieten is dat lastig want de bloemen zijn niet hoger dan 10 cm. Je kijkt er dus bijna altijd van boven op neer.

Het is een intense ervaring om op mijn buik op de koude aarde te liggen en tegelijkertijd de eerste bijen te horen zoemen. Met verdraaid hoofd kijk ik door de zoeker en schuif wat heen en weer om de juiste uitsnede te maken. De kleine bloemen worden een prachtig geel woud en ik kan het dan ook niet laten om veel opnamen te maken. Steeds een beetje anders. Later heb ik van deze ‘lentebloem’ – d.i. de letterlijke vertaling uit het Grieks – ook nog plaatjes kunnen schieten met rijp en met sneeuw.

Ik heb altijd gedacht dat deze plant bij de voorjaarsbolletjes gerekend kon worden. Mis! Het is een knolvormige vaste plant die kan zorgen voor een echt bloementapijt als hij het naar de zin heeft. En dat heeft hij in onze doorlatende, voedselrijke en enigszins vochtige grond. Ze komen oorspronkelijk uit de bossen van zuid(-oost) Europa en daarom doen ze het zelfs in de schaduw. In Nederland en België schijnen ze ook in het wild voor te komen, maar ooit zijn ze toch hierheen gehaald en in de grond gestopt.

Bij ons staan ze onder de oude appelboom. Vanuit huis kijken we mooi uit op dit zeer beeldbepalende en karakteristieke stuk tuin. We verheugen ons elk jaar op het moment ergens in februari, soms zelfs al in januari, dat er plotseling gele puntjes in het gras te zien zijn. Altijd ga ik kijken om mezelf te overtuigen dat het feest inderdaad weer gaat beginnen. Dan hebben we al een hele tijd omslachtig om die steeds groter wordende plek heen gelopen, om niets te vertrappen.

Als het weer meezit is na een goede week de gouden cirkel rond de boom weer gevuld. Na de bloei duurt het nog een tijd voordat het zaad in de mooie stervormige zaaddozen rijp is. Tot het blad geel gaat worden en de zaden zijn gevallen maaien dit stuk gazon niet, zodat de appelboom een hele tijd in hoog gras staat voor we het handmatig kunnen afknippen. Daarna duurt het niet lang totdat het gazon zich weer mooi heeft gesloten rond de stam en we het weer gewoon kunnen maaien. Alles is, tot volgend jaar, weer keurig opgeborgen onder de grasmat.

www.gerttabak.com